Çözümlü Örnek 1
Soru:
1-Bütan-1-ol bileşiği, kuvvetli yükseltgen bir madde (örn. \( K_2Cr_2O_7 / H_2SO_4 \)) ile tepkimeye giriyor. Bu yükseltgenme tepkimesinin sonucunda hangi organik ürün(ler) oluşur? Adlandırınız.
Çözüm:
💡 Bu soruyu çözmek için alkolün sınıfını (1°, 2°, 3°) belirlemek ve buna göre yükseltgenme ürününü tahmin etmek gerekir.
- ➡️ Adım 1: Alkolün Sınıfını Belirleme
Bütan-1-ol'un yapı formülü \( CH_3-CH_2-CH_2-CH_2OH \) şeklindedir. Karbonil grubu (-OH) taşıyan karbon atomuna (karbinol karbonu) sadece bir alkil grubu bağlıdır. Bu nedenle bütan-1-ol bir birincil (1°) alkoldür.
- ➡️ Adım 2: Birincil Alkollerin Yükseltgenme Ürünleri
Birincil alkoller, kuvvetli yükseltgen maddelerle tepkimeye girdiğinde önce aldehit oluşturur. Aldehitler kararlı değildir ve ortamda yükseltgen madde varsa hemen daha ileri yükseltgenerek karboksilik asit oluşturur.
- ➡️ Adım 3: Ürünün Belirlenmesi ve Adlandırılması
Bütan-1-ol'un yükseltgenmesi sonucu, karboksilik asit oluşur. Bu ürün, butanoik asittir (\( CH_3CH_2CH_2COOH \)).
✅ Sonuç olarak, kuvvetli yükseltgen şartlarında oluşan ürün butanoik asit'tir.
