Çözümlü Örnek 3
Soru:
3-Aşağıdaki bileşiklerden hangisi veya hangileri yükseltgenme tepkimesi vermez? Nedenini açıklayınız.
- a) 2-metilpropan-2-ol (tert-bütil alkol)
- b) Propan-1-ol
- c) Pentan-3-ol
Çözüm:
💡 Bir alkolün yükseltgenip yükseltgenmeyeceğini belirleyen temel faktör, karbinol karbonunda (-OH grubunun bağlı olduğu karbon) bir hidrojen atomunun bulunup bulunmamasıdır.
- ➡️ Adım 1: Genel Kuralı Hatırlama
Yükseltgenme, -OH grubunun bağlı olduğu karbondaki hidrojen atomunun uzaklaştırılmasıyla başlar. Eğer bu karbonda hidrojen atomu yoksa, yükseltgenme reaksiyonu gerçekleşmez.
- ➡️ Adım 2: Bileşikleri Tek Tek İnceleme
a) 2-metilpropan-2-ol: Formülü \( (CH_3)_3COH \) şeklindedir. -OH grubunun bağlı olduğu karbon atomuna üç tane metil grubu bağlıdır. Bu karbon atomunda hidrojen atomu yoktur. Bu nedenle bu bileşik bir üçüncül (3°) alkoldür ve yükseltgenmez.
b) Propan-1-ol: Formülü \( CH_3CH_2CH_2OH \) şeklindedir. -OH grubunun bağlı olduğu karbon atomuna iki hidrojen ve bir alkil grubu bağlıdır. Bu bir birincil (1°) alkoldür ve yükseltgenir.
c) Pentan-3-ol: Formülü \( CH_3CH_2-CH(OH)-CH_2CH_3 \) şeklindedir. -OH grubunun bağlı olduğu karbon atomuna bir hidrojen ve iki alkil grubu (etil) bağlıdır. Bu bir ikincil (2°) alkoldür ve yükseltgenir.
✅ Sonuç olarak, verilen bileşiklerden sadece a) 2-metilpropan-2-ol (tert-bütil alkol) yükseltgenme reaksiyonu vermez.
