Soru:
Bir grup öğrenci, fasulye tohumlarının çimlenmesinde ışığın etkisini araştırmak için bir deney tasarlıyor. Deneyde, aynı özellikteki fasulye tohumlarından eşit miktarda alınıp A ve B olarak isimlendirilen iki ayrı kaba ekiliyor. Her iki kaba da eşit miktarda su veriliyor. A kabı güneş alan bir pencere önüne, B kabı ise ışık almayan bir dolap içerisine yerleştiriliyor. Bir hafta sonra her iki kaptaki çimlenme oranları gözlemleniyor.
Bu deneyde;
- Bağımlı değişken nedir?
- Kontrol edilen değişkenler nelerdir?
- Deneyin sonucunda ne gözlemlenir?
Çözüm:
💡 Bu bir kontrollü deneydir. Amacı, ışığın çimlenmeye etkisini tek değişken üzerinden incelemektir.
- ➡️ Bağımlı Değişken: Deneyde ölçülen ve diğer değişkene bağlı olarak değişmesi beklenen şeydir. Bu deneyde çimlenme oranı bağımlı değişkendir.
- ➡️ Kontrol Edilen Değişkenler: Deney grupları arasında aynı tutulan, sonucu etkilememesi için sabitlenen faktörlerdir. Bu deneyde tohum cinsi (fasulye), tohum sayısı, su miktarı, toprak türü ve sıcaklık kontrol edilen değişkenlerdir.
- ➡️ Gözlem: Fasulye tohumları genellikle ışığa ihtiyaç duymaz. Bu nedenle, bir hafta sonra hem A kabında (ışıklı ortam) hem de B kabında (karanlık ortam) benzer oranlarda çimlenme gözlemlenir. Sonuç, fasulye tohumları için çimlenmenin ışığa bağlı olmadığını gösterir.
✅ Sonuç: Çimlenme oranı bağımlı değişkendir. Işık, bağımsız değişkendir. Fasulye tohumları ışık olmadan da çimlenebilir.
