Soru:
Osmanlı Devleti'nin 17. yüzyılda "Duraklama Dönemi"ne girmesinin iç nedenleri arasında genellikle hangi faktörler sayılmaktadır? Bu nedenlerden en az dört tanesini yazınız.
Çözüm:
💡 Duraklama Dönemi'nin iç nedenleri, devletin kendi iç yapısındaki bozulmalardan kaynaklanır. Bu nedenleri adım adım ele alalım:
- ➡️ Merkezi Yönetimin Bozulması: Şehzadelerin sancaklara çıkma usulünün kaldırılması, padişahların tecrübesiz yetişmesine yol açtı. Ayrıca, padişah otoritesinin zayıflaması ve saray kadınlarının (Kadınlar Saltanatı) yönetime fazla karışması etkili oldu.
- ➡️ Askeri Sistemin Bozulması: Tımar sisteminin bozulması, ordunun temelini oluşturan tımarlı sipahilerin sayıca ve nitelik olarak gerilemesine neden oldu. Kapıkulu ocaklarına usulsüz asker alımı (rüşvet, kayırma) yapıldı.
- ➡️ Ekonominin Bozulması: Uzun süren ve genellikle başarısız olan savaşlar hazineyi zorladı. Yeniçerilere cülus bahşişi ödenmesi, lüks ve israfın artması maliyeyi olumsuz etkiledi. Avrupa'dan gelen ucuz gümüşün enflasyona yol açması (Fiyat Devrimi) de önemli bir etkendir.
- ➡️ İlmiye (Eğitim) Sisteminin Bozulması: Beşik uleması denilen, henüz bebekken yüksek medrese görevlerine atanan kişilerin ortaya çıkması, liyakati zedeledi. Rüşvet ve kayırmacılık yaygınlaştı.
- ➡️ Adli Sistemin Bozulması: Rüşvet ve adam kayırmanın artması, halkın devlete olan güvenini sarsarak iç isyanlara (Celali İsyanları) zemin hazırladı.
✅ Sonuç olarak, Duraklama Dönemi'nin başlıca iç nedenleri; merkezi yönetim, askeri sistem, ekonomi, ilmiye sınıfı ve adli sistemdeki bozulmalardır.
