Soru: Hegel'in idealizmi, Kant'ın idealizminden nasıl farklılaşır? İki filozofun "gerçeklik" ve "akıl" kavramlarına yaklaşımlarını karşılaştırarak açıklayınız.
Çözüm:
- Kant'ın idealizmi (transandantal idealizm): Kant, gerçekliği "kendinde şey" (noumenon) ve "görüngü" (phenomenon) olarak ayırır. İnsan aklı, yalnızca duyular ve anlama yetisi aracılığıyla erişebildiği görüngüleri bilebilir; kendinde şey ise bilinemez. Akıl, deneyimden bağımsız saf kategorilerle çalışır, ancak gerçekliğin tümünü kavrayamaz.
- Hegel'in idealizmi (mutlak idealizm): Hegel, Kant'ın bu ayrımını reddeder. Ona göre gerçeklik, Mutlak Tin'in (Geist) diyalektik süreçlerle kendini açığa vurmasıdır. Akıl (tin), gerçekliğin özünü tamamen kavrayabilir, çünkü gerçeklik ile akıl özdeştir. Hegel'de "akıl, gerçek olandır; gerçek olan da akılsaldır" ilkesi geçerlidir.
- Fark: Kant'ta akıl sınırlıyken, Hegel'de mutlak ve her şeyi kapsayıcıdır. Kant dualist (ikici) bir yaklaşım benimserken, Hegel monist (tekçi) bir sistem kurar.
