🌍 10. Sınıf Coğrafya 2. Dönem 2. Yazılı Konularına Genel Bakış
Bu yazılıda genellikle Nüfus, Göç ve Yerleşme ile Türkiye'de Ekonomik Faaliyetler ünitelerinden sorumlu olacaksınız. Aşağıda önemli başlıklar ve açıklamaları bulunmaktadır.
📊 Nüfus ve Nüfus Politikaları
- ✅ Nüfus Artışı: Bir bölgedeki nüfusun sayısal olarak artmasıdır. Doğum oranı, ölüm oranı ve göçler etkilidir.
- ✅ Nüfus Piramitleri: Bir ülkenin nüfus yapısını gösteren grafiktir. Üçgen piramit (gelişmemiş), çan biçimli piramit (gelişmekte olan), armut biçimli piramit (gelişmiş) şeklinde türleri vardır.
- ✅ Nüfus Politikaları: Ülkelerin nüfus artış hızını kontrol altına almak veya artırmak için uyguladığı politikalardır. Çin (tek çocuk - eski politika), Fransa (nüfusu artırıcı) örnek verilebilir.
🚶♂️ Göçler ve Sonuçları
İnsanların sosyal, ekonomik, siyasi veya doğal nedenlerle bir yerden başka bir yere taşınmasıdır.
- 💡 İç Göçler: Ülke sınırları içinde olur. Kırdan kente göç en yaygın olanıdır. Gecekondulaşma, çarpık kentleşme gibi sorunlara yol açar.
- 💡 Dış Göçler: Ülke sınırları dışına yapılan göçlerdir. Beyin göçü (nitelikli insan gücünün gitmesi) en önemli sonuçlarındandır.
🏘️ Yerleşme Tipleri
- 📌 Kır Yerleşmeleri: Nüfus az, ekonomik faaliyetler tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Köy, mezra, kom gibi tipleri vardır.
- 📌 Kent Yerleşmeleri: Nüfus fazla, ekonomik faaliyet çeşitliliği yüksektir. İşlevlerine göre tarım kenti, sanayi kenti, turizm kenti, liman kenti gibi ayrılır.
💼 Türkiye'de Ekonomik Faaliyetler
Ekonomik faaliyetler birincil, ikincil ve üçüncül olarak sınıflandırılır.
🌾 Birincil Faaliyetler (Tarım ve Hayvancılık)
- ➡️ Tarım: Türkiye'de buğday, arpa, mısır, fındık, çay, pamuk gibi ürünler yetiştirilir. İklim ve yer şekilleri tarımı doğrudan etkiler.
- ➡️ Hayvancılık: Büyükbaş (iklim koşullarına bağlı), küçükbaş (bozkır alanlarda), kümes hayvancılığı ve arıcılık yaygındır.
🏭 İkincil Faaliyetler (Sanayi)
Hammaddelerin işlenerek mamul maddeye dönüştürüldüğü sektördür. Sanayi tesisleri genellikle hammadde, enerji kaynakları, ulaşım ve iş gücüne yakın yerlerde kurulur. İstanbul, İzmit, İzmir, Bursa, Adana başlıca sanayi merkezleridir.
🛒 Üçüncül Faaliyetler (Hizmet Sektörü)
- 🎯 Turizm: Antalya, İzmir, Muğla gibi illerde deniz turizmi; Kapadokya, Pamukkale'de kültür turizmi; Bursa, Bolu'da termal turizm gelişmiştir.
- 🎯 Ticaret: İç ve dış ticaret olarak ikiye ayrılır. İstanbul, İzmir, Mersin önemli ticaret merkezleridir.
- 🎯 Ulaşım: Kara, deniz, hava ve demir yolu ulaşımı gelişmiştir. Marmara Bölgesi ulaşım ağının en sık olduğu bölgedir.
💎 Önemli Hatırlatma: Türkiye'de nüfusun ve ekonomik faaliyetlerin dağılışını etkileyen başlıca faktörler; iklim, yer şekilleri, su kaynakları, toprak özellikleri ve ulaşım olarak sıralanabilir.
