🧠 10. Sınıf Felsefe 2. Dönem 2. Yazılıya Hazırlık: 8. Senaryo
Merhaba gençler! Felsefe yazılısı yaklaşıyor ve bu senaryo, sınavda karşınıza çıkabilecek konuları tekrar etmenize yardımcı olacak. Sakin olun, derin bir nefes alın ve felsefenin keyifli dünyasına dalmaya hazır olun!
🤔 Bilgi Felsefesi (Epistemoloji)
Bilgi nedir? Nasıl bilebiliriz? İşte bilgi felsefesinin temel soruları bunlar. Hazırsanız, bu sorulara cevap aramaya başlayalım!
- 💡 Bilginin Kaynakları: Bilgiye ulaşmanın farklı yolları vardır.
- 🍎 Akılcılık (Rasyonalizm): Bilginin doğuştan geldiğini veya akıl yoluyla elde edildiğini savunur. Temsilcileri arasında Descartes, Spinoza ve Leibniz bulunur.
- 🍇 Deneycilik (Empirizm): Bilginin duyular yoluyla, deneyimle kazanıldığını savunur. Locke, Hume ve Berkeley bu akımın önemli temsilcilerindendir.
- 📚 Kritisizm: Akılcılık ve deneyciliği birleştirmeye çalışan bir yaklaşımdır. Immanuel Kant bu akımın en önemli temsilcisidir.
- ❓ Bilginin Doğruluğu: Bir bilginin doğru olup olmadığını nasıl anlarız?
- ✅ Uygunluk (Correspondance) Kuramı: Bilginin, nesnesiyle örtüşmesi durumunda doğru olduğunu savunur. Yani, zihnimizdeki düşünce, dış dünyadaki gerçeklikle uyuşmalıdır.
- 🤝 Tutarlılık (Coherence) Kuramı: Bilginin, diğer bilgilerimizle tutarlı olması durumunda doğru olduğunu savunur. İçsel bir uyum aranır.
- 🎯 Pragmatik (Yararcılık) Kuramı: Bilginin, pratik hayatta işe yaraması durumunda doğru olduğunu savunur. Fayda sağlaması önemlidir.
🌍 Varlık Felsefesi (Ontoloji)
Varlık nedir? Evren nasıl oluştu? Varlık felsefesi, varlığın doğasını ve temel özelliklerini inceler.
- 🌌 Varlığın Temel Nitelikleri: Varlık denince aklımıza neler gelmeli?
- 🌱 Oluş: Varlığın sürekli bir değişim ve dönüşüm içinde olduğunu savunan Herakleitos'un "Aynı nehirde iki kez yıkanılamaz" sözü önemlidir.
- 🌳 Madde: Varlığın temelinde maddenin olduğunu savunan materyalist görüş önemlidir.
- 💫 İdea: Varlığın temelinde düşüncelerin (ideaların) olduğunu savunan idealist görüş önemlidir. Platon'un mağara alegorisi bu görüşü açıklar.
- 🤔 Evrenin Oluşumu: Evren nasıl ortaya çıktı?
- 💥 Big Bang (Büyük Patlama) Teorisi: Evrenin tek bir noktadan, büyük bir patlama ile oluştuğunu savunan bilimsel bir teoridir.
- 📜 Yaratılış: Evrenin, doğaüstü bir güç tarafından yaratıldığını savunan dini bir görüştür.
🎭 Ahlak Felsefesi (Etik)
İyi nedir? Kötü nedir? Nasıl yaşamalıyız? Ahlak felsefesi, ahlaki değerleri ve davranışları inceler.
- ⚖️ Ahlaki Eylemin Kaynağı: Ahlaki davranışlarımızın temelinde ne yatar?
- 🕊️ Özgür İrade: Ahlaki eylemlerimizin sorumluluğunu alabilmemiz için özgür irademizin olması gerekir.
- 🏛️ Toplumsal Kurallar: Toplumun ahlaki değerleri ve kuralları, davranışlarımızı şekillendirir.
- 💖 Duygular: Empati, sevgi, vicdan gibi duygular, ahlaki kararlarımızı etkiler.
- 🎯 Ahlaki Yaklaşımlar: Farklı ahlaki görüşler nelerdir?
- 😊 Faydacılık (Utilitarizm): Bir eylemin ahlaki değeri, sağladığı faydaya göre belirlenir. En çok sayıda insana en çok faydayı sağlamak önemlidir.
- 🕊️ Ödev Ahlakı (Deontoloji): Bir eylemin ahlaki değeri, sonuçlarına değil, eylemin kendisinin ahlaki olup olmadığına göre belirlenir. Kant'ın "Öyle davran ki, davranışın tüm insanlar için evrensel bir yasa olmasını isteyebilesin" ilkesi önemlidir.
- 🌿 Erdem Ahlakı (Virtue Ethics): İyi bir insan olmak, erdemli davranışlar sergilemek önemlidir. Dürüstlük, cesaret, adalet gibi erdemler ahlaki davranışların temelini oluşturur.
Umarım bu senaryo, felsefe yazılısına hazırlanmanıza yardımcı olur. Başarılar dilerim!
