Oran Nedir?
İki çokluğun birbirine bölünerek karşılaştırılmasına oran denir. Oran, iki şeyin birbirine göre ne kadar büyük veya küçük olduğunu anlamamızı sağlar.
Örneğin:
- Bir sınıftaki kız öğrenci sayısının erkek öğrenci sayısına oranı
- Bir tarifteki un miktarının şeker miktarına oranı
- Bir arabanın aldığı yolun, bu yolu almak için geçen zamana oranı (yani hızı)
Oran Nasıl Bulunur?
Oran bulmak için iki çokluğu birbirine böleriz. Bu iki çokluk aynı birimde olmak zorunda değildir.
1. Aynı Birimdeki Çoklukların Oranı
İki çokluk aynı birimdeyse (ikisi de cm, ikisi de kg, ikisi de adet gibi) doğrudan bölebiliriz.
Örnek: Bir sepette 4 kırmızı, 6 yeşil elma vardır.
- Kırmızı elmaların yeşil elmalara oranı: \( \frac{4}{6} \) şeklinde yazılır. Bu kesir sadeleştirilebilir: \( \frac{4 \div 2}{6 \div 2} = \frac{2}{3} \)
- Yeşil elmaların kırmızı elmalara oranı: \( \frac{6}{4} = \frac{3}{2} \)
2. Farklı Birimdeki Çoklukların Oranı
İki çokluk farklı birimlerdeyse (örneğin km/saat, TL/adet), oranı bulduğumuzda birimi de yazarız.
Örnek: Bir araba 240 km yolu 3 saatte gidiyor. Arabanın hızını (yolun zamana oranını) bulalım.
- Oran = \( \frac{240 \text{ km}}{3 \text{ saat}} = 80 \) km/saat
Oranın Özellikleri
- Oran birimsiz de olabilir (iki aynı birimin oranı), birimli de olabilir (iki farklı birimin oranı).
- Birbirine oranı verilen iki çokluk sıfırdan farklı olmalıdır. Payda sıfır olamaz.
- Oranlar genellikle sadeleştirilmiş biçimde yazılır.
Özet
- Oran, iki çokluğun karşılaştırılmasıdır.
- Oran bulmak için birinci çokluğu ikinci çokluğa böleriz.
- Oran kesirli veya ondalıklı sayı olarak ifade edilebilir.
- Oran yazılırken sadeleştirme yapılmalıdır.
