Merhaba! Bu yazıda, tarihte Türklerin Anadolu'ya yerleşmesi ve bu toprakları yeni yurtları haline getirmesi sürecini öğreneceğiz. Bu konu, Türk tarihinin çok önemli bir dönüm noktasıdır.
Anadolu'ya yapılan ilk Türk akınları 4. yüzyılda başlamıştır. Ancak asıl büyük ve kalıcı yerleşme, 1071 Malazgirt Meydan Muharebesi ile gerçekleşmiştir. Bu savaştan önce de Anadolu'ya keşif amaçlı akınlar düzenlenmişti.
Bu savaş, Türkler ile Bizans İmparatorluğu arasında yaşanmıştır.
Malazgirt Zaferi'nden sonra Türk boyları, aileleri ve hayvanları ile birlikte Anadolu'ya doğru harekete geçtiler. Bu süreç şu şekilde gelişti:
Anadolu'nun farklı bölgelerinde, fetihleri yöneten komutanlar tarafından birçok beylik kuruldu. Bu beylikler, Anadolu'nun Türk yurdu olmasında çok önemli rol oynamıştır. Başlıcaları:
Bu beylikler, bulundukları bölgeleri imar ederek (bayındır hale getirerek) Anadolu'nun Türkleşip İslamlaşmasını sağlamışlardır.
Soru 1: Anadolu'nun Türkleşmesi ve İslamlaşması sürecinde, Türkmen boylarının yaylak ve kışlak hayatı yaşayarak konar-göçer bir düzen sürdürmesi, aşağıdaki alanlardan hangisinde daha hızlı ve kalıcı bir etki yaratmıştır?
a) Resmi devlet teşkilatının kurulması
b) Şehirlerdeki mimari eserlerin inşası
c) Kırsal alanda Türk kültürünün yayılması
d) Deniz ticaretinin gelişmesi
Cevap: c) Kırsal alanda Türk kültürünün yayılması
Çözüm: Konar-göçer boylar, geniş kırsal alanlara yayılarak buralarda yaşayan yerli halkla iç içe geçmiş, böylece Türk dilinin, geleneklerinin ve yaşam tarzının Anadolu'nun taşrasında hızla benimsenmesini sağlamıştır.
Soru 2: Malazgirt Zaferi'nden sonra Anadolu'da kurulan ilk Türk beyliklerinden Danişmendliler, Tokat, Sivas, Niksar ve Malatya çevresinde hüküm sürmüştür. Bu beylik, aşağıdaki alanlardan hangisiyle ön plana çıkarak Anadolu'nun Türk yurdu olmasına katkıda bulunmuştur?
a) İlk Türk denizcisi Çaka Bey'i desteklemeleri
b) Haçlı ordularına karşı önemli başarılar elde etmeleri
c) Anadolu'da ilk medreseyi kurmaları ve ilim merkezleri oluşturmaları
d) İstanbul'u kuşatan ilk Türk beyliği olmaları
Cevap: c) Anadolu'da ilk medreseyi kurmaları ve ilim merkezleri oluşturmaları
Çözüm: Danişmendliler, özellikle Yağıbasan Medresesi gibi kurumlarla Anadolu'da bir bilim ve kültür merkezi oluşturmuş, bu da bölgenin Türk-İslam kimliğiyle şekillenmesine hizmet etmiştir.
Soru 3: Anadolu Selçuklu Devleti döneminde, ticaret yolları üzerine inşa edilen "kervansaray"ların aşağıdaki işlevlerden hangisi, doğrudan yeni yurt Anadolu'nun ekonomik gücünü artırmaya yöneliktir?
a) Askeri üs olarak kullanılmaları
b) Tüccarların can ve mal güvenliğini sağlamaları
c) Sınır kaleleri olarak hizmet vermeleri
d) Padişahların yazlık sarayı olmaları
Cevap: b) Tüccarların can ve mal güvenliğini sağlamaları
Çözüm: Kervansaraylar, uzun mesafe ticaretini güvenli hale getirerek hem ticaretin gelişmesini hem de devletin gümrük gelirlerinin artmasını sağlamış, bu da yeni yurdun ekonomik olarak güçlenmesine katkıda bulunmuştur.
Soru 4: Aşağıdaki gelişmelerden hangisi, Türklerin Anadolu'yu yurt edinme sürecinde siyasi birliğin sağlandığının en önemli göstergesidir?
a) Çeşitli Türkmen boylarının Anadolu'ya gelmesi
b) Anadolu Selçuklu Devleti'nin diğer Türk beyliklerini egemenliği altına alması
c) İpek Yolu'nun Anadolu'dan geçmeye başlaması
d) Anadolu'da ilk tarımsal faaliyetlerin başlaması
Cevap: b) Anadolu Selçuklu Devleti'nin diğer Türk beyliklerini egemenliği altına alması
Çözüm:
