Alkenlerin kimyasal tepkimeleri

Question

Alkenlere katılma tepkimelerini anlamakta zorlanıyorum. Hangi reaktifin ne şekilde bağ yapacağını karıştırıyorum. Özellikle Markovnikov kuralını uygularken hangi karbona H, hangisine diğer grubun bağlanacağını tam oturtamadım.

Answer 1

🧪 Alkenlerin Kimyasal Tepkimeleri

Alkenler, moleküllerinde en az bir tane karbon-karbon çift bağı bulunduran hidrokarbonlardır. Bu çift bağ, alkenlere yüksek reaktivite kazandırır ve çeşitli kimyasal tepkimelere girmelerini sağlar. İşte alkenlerin başlıca kimyasal tepkimeleri:

🔥 Yanma Tepkimeleri

Alkenler, oksijenle yakıldıklarında karbondioksit ve su oluştururlar. Bu tepkime ekzotermiktir, yani ısı açığa çıkarır.

• 🔥 Genel Denklem: C_nH_2n + (3n/2)O₂ → nCO₂ + nH₂O
• 🔥 Örnek: Etilen (C₂H₄) yanması: C₂H₄ + 3O₂ → 2CO₂ + 2H₂O

➕ Katılma Tepkimeleri

Alkenlerin en karakteristik tepkimeleri katılma tepkimeleridir. Bu tepkimelerde, çift bağdaki pi bağı kırılır ve iki yeni sigma bağı oluşur.

💧 Hidrojenasyon

Alkenlere hidrojen (H₂) katılmasıdır. Genellikle nikel (Ni), platin (Pt) veya paladyum (Pd) gibi metal katalizörler kullanılır.

• 💧 Genel Denklem: R-CH=CH-R' + H₂ → R-CH₂-CH₂-R'
• 💧 Örnek: Etilenin hidrojenasyonu: C₂H₄ + H₂ → C₂H₆ (Etan)

🧪 Halojenleme

Alkenlere halojen (örneğin, Cl₂, Br₂) katılmasıdır. Genellikle çözücü olarak karbon tetraklorür (CCl₄) kullanılır.

• 🧪 Genel Denklem: R-CH=CH-R' + X₂ → R-CHX-CHX-R' (X = Halojen)
• 🧪 Örnek: Etilenin bromlanması: C₂H₄ + Br₂ → BrCH₂-CH₂Br (1,2-dibromoetan)

💧 Hidrohalojenleme

Alkenlere hidrojen halojenür (HX, örneğin HCl, HBr) katılmasıdır. Markovnikov kuralı geçerlidir.

• 💧 Markovnikov Kuralı: Hidrojen, çift bağdaki daha fazla hidrojen atomuna sahip karbona bağlanır.
• 💧 Genel Denklem: R-CH=CH₂ + HX → R-CHX-CH₃
• 💧 Örnek: Propenin hidrobromlanması: CH₃-CH=CH₂ + HBr → CH₃-CHBr-CH₃ (2-bromopropan)

💦 Su Katılması (Hidratasyon)

Alkenlere su (H₂O) katılmasıdır. Asidik ortamda (örneğin, seyreltik sülfürik asit) gerçekleşir. Markovnikov kuralı burada da geçerlidir.

• 💦 Genel Denklem: R-CH=CH₂ + H₂O → R-CH(OH)-CH₃
• 💦 Örnek: Propenin hidratasyonu: CH₃-CH=CH₂ + H₂O → CH₃-CH(OH)-CH₃ (2-propanol)

⛓️ Polimerleşme Tepkimeleri

Alkenlerin tekrarlayan birimler halinde birleşerek büyük moleküller (polimerler) oluşturmasıdır. Isı, basınç ve katalizör gereklidir.

• ⛓️ Genel Denklem: n(CH₂=CH₂) → -(CH₂-CH₂)_n-
• ⛓️ Örnek: Etilenin polimerleşmesi: n(C₂H₄) → -(C₂H₄)_n- (Polietilen)

🔪 Oksidasyon Tepkimeleri

permanganat ile oksidasyon

• 🔪 Soğuk ve Seyreltik KMnO₄: Alkenler soğuk ve seyreltik potasyum permanganat (KMnO₄) çözeltisi ile reaksiyona girerek diolleri (visinal dioller) oluştururlar. Bu tepkime aynı zamanda alkenlerin varlığını tespit etmek için de kullanılır (Bayer testi). Renk değişimi (mor renk kaybolur) alkenin varlığını gösterir.
• 🔪 Sıcak ve Konsantre KMnO₄: Alkenler sıcak ve konsantre potasyum permanganat çözeltisi ile reaksiyona girdiklerinde, karbon-karbon çift bağı kopar ve karboksilik asitler veya ketonlar oluşabilir.