Pascal Prensibi, sıvıların basınç iletimi ile ilgili temel bir fizik kanunudur. Bu prensip, Fransız bilim insanı Blaise Pascal tarafından 17. yüzyılda ortaya atılmıştır ve hidrolik sistemlerin çalışma mantığının temelini oluşturur.
Pascal Prensibi'ne göre:
“Kapalı bir kapta bulunan sıkıştırılamaz bir sıvının herhangi bir noktasına uygulanan basınç, sıvı tarafından hiçbir kayba uğramadan ve her yöne aynı büyüklükte iletilir.”
Basınç, birim yüzeye etki eden dik kuvvet olduğundan (\( P = \frac{F}{A} \)), prensibi şu şekilde ifade edebiliriz:
Eğer kapalı bir sistemdeki A₁ yüzey alanına F₁ kuvveti uygularsak, burada oluşan basınç:
\( P = \frac{F_1}{A_1} \)
Bu P basıncı, sıvı tarafından sistemin her yerine, örneğin A₂ yüzey alanına aynen iletilir. Bu durumda A₂ yüzeyine etki eden kuvvet (F₂):
\( F_2 = P \times A_2 = \frac{F_1}{A_1} \times A_2 \)
olur. Buradan şu önemli sonuca varırız:
\( \frac{F_1}{A_1} = \frac{F_2}{A_2} \)
Pascal Prensibi'nin en yaygın uygulama alanı hidrolik sistemlerdir. Bu sistemler, küçük bir kuvveti büyük bir kuvvete dönüştürmek için kullanılır.
Küçük bir pistona (A₁ = 0.01 m²) 100 N'luk bir kuvvet (F₁) uyguladığımızı düşünelim. Burada oluşan basınç:
\( P = \frac{100}{0.01} = 10.000 \) Pa (Pascal)
Bu basınç, sistemdeki büyük pistona (A₂ = 0.1 m²) iletilirse, bu pistonda oluşan kuvvet:
\( F_2 = P \times A_2 = 10.000 \times 0.1 = 1.000 \) N
Görüldüğü gibi, 100 N'luk bir kuvvet, 1.000 N'luk bir kuvvete dönüşmüştür. Kuvvetten 10 kat kazanç sağlanmıştır. Ancak unutulmamalıdır ki, enerji korunur. Küçük piston daha uzun bir mesafe itilirken, büyük piston daha kısa bir mesafe hareket eder.
