# 🏹 Yüzyıl Savaşları: İngiltere ve Fransa Arasında Bir Asırlık Mücadele
Orta Çağ Avrupası'nın en uzun, en karmaşık ve en belirleyici çatışmalarından biri olan Yüzyıl Savaşları, 1337'den 1453'e kadar, aslında 116 yıl süren bir dizi savaştan oluşur. İngiltere Krallığı ile Fransa Krallığı arasında geçen bu savaşlar, yalnızca bir toprak anlaşmazlığı değil, aynı zamanda hanedan hakları, feodal ilişkiler ve ulusal kimliklerin şekillendiği bir dönüm noktasıdır.
⚔️ Savaşın Nedenleri: Taht, Toprak ve Ticaret
Çatışmanın kökleri, derin tarihi ve siyasi sebeplere dayanıyordu:
- 🎭 Hanedan Meselesi: Fransa Kralı IV. Charles'ın 1328'de erkek varis bırakmadan ölmesiyle taht krizi başladı. İngiltere Kralı III. Edward, annesi Isabella aracılığıyla (IV. Charles'ın kız kardeşi) Fransız tahtında hak iddia etti. Fransızlar ise kadın üzerinden taht hakkının geçemeyeceğini savunarak, IV. Charles'ın kuzeni VI. Philip'i (Valois Hanedanı) kral ilan etti.
- 🏰 Feodal Çıkmaz: İngiltere kralı, Fransa'daki (Normandiya, Aquitaine gibi) geniş toprakları nedeniyle Fransa kralının vassalı (feodal derebeyi) sayılıyordu. Bu ikili rol, sürekli bir güç mücadelesine yol açıyordu.
- 💰 Ekonomik Çıkar Çatışması: Fransa, İngiltere'nin zenginliğinin kaynağı olan Flanders (Flaman) bölgesini kontrol etmeye çalışıyor, bu da İngiliz yün ticaretini tehdit ediyordu.
📜 Savaşın Ana Evreleri ve Önemli Muharebeler
🔷 Birinci Evre (1337-1360): İngiliz Üstünlüğü
Bu dönem, İngiltere'nin ezici zaferleriyle geçti. Geleneksel şövalye ordularına karşı, İngilizlerin uzun menzilli yayları (longbow) ve disiplinli piyadeleri belirleyici oldu.
- ⚓ Sluis Deniz Muharebesi (1340): İngiliz donanması Fransız filosunu yok ederek Manş Denizi'nin kontrolünü ele geçirdi.
- 🏹 Crécy Muharebesi (1346): Sayıca üstün Fransız ordusu, İngiliz longbow'ları ve taktik üstünlüğü karşısında ağır bir yenilgi aldı.
- 🛡️ Poitiers Muharebesi (1356): Kara Şahin lakaplı Galli prens III. Edward'ın oğlu, Fransız Kralı II. Jean'ı esir aldı. Bu, Fransa için büyük bir prestij kaybıydı.
- 📄 Bretigny Antlaşması (1360): Fransa, topraklarının üçte birini (Calais ve genişletilmiş Aquitaine Dükalığı) fidye karşılığı ve koşulsuz olarak İngiltere'ye bırakmak zorunda kaldı.
🔶 İkinci Evre (1369-1389): Fransız Dirilişi
Fransa Kralı V. Charles ve komutanı Bertrand du Guesclin, vur-kaç taktikleri (chevauchée) ve kuşatma savaşlarıyla kaybedilen toprakların çoğunu geri aldı. 1389'da imzalanan ateşkesle nispi bir barış dönemine girildi.
⚫ Üçüncü Evre (1415-1429): İngilizlerin Yeniden Yükselişi ve Jeanne d'Arc
İngiltere Kralı V. Henry, taht iddiasını yeniden canlandırdı.
- 👑 Azincourt Muharebesi (1415): Çamurlu bir arazide sıkışan ağır zırhlı Fransız şövalyeleri, İngiliz okçuları tarafından adeta biçildi. İngiltere'nin en büyük zaferlerinden biri oldu.
- ✍️ Troyes Antlaşması (1420): V. Henry, Fransa Kralı VI. Charles'ın kızıyla evlendi ve onun veliahtı ilan edildi. Fransa fiilen ikiye bölündü.
- 🌟 Jeanne d'Arc'ın Ortaya Çıkışı (1429): Tanrı'dan vahiy aldığını iddia eden genç bir köylü kızı, Fransız ordusuna katılarak moral ve inanç aşıladı. Öncülüğünde Orleans Kuşatması kaldırıldı. Bu, savaşın seyrini değiştiren psikolojik bir dönüm noktasıydı.
⚪ Dördüncü Evre (1429-1453): Fransız Zaferi ve Savaşın Sonu
Jeanne d'Arc'ın yakılışı (1431) Fransız direnişini kırmak yerine daha da güçlendirdi. Fransa Kralı VII. Charles, reforme ettiği daimi ordu ve topçu gücüyle sistematik bir şekilde kaybettikleri toprakları geri almaya başladı.
- 💥 Castillon Muharebesi (1453): Topçu ateşinin belirleyici olduğu bu son büyük muharebede İngilizler kesin bir yenilgiye uğradı. İngiltere, Fransa'daki topraklarından sadece Calais'i elinde tutabildi.
🌍 Savaşın Sonuçları ve Tarihsel Mirası
- 🇫🇷 Fransa'nın Doğuşu: Savaş, feodal beylerin gücünü kırarak merkezi bir Fransız monarşisinin ve ulusal bilincin güçlenmesine yol açtı.
- 🇬🇧 İngiltere'nin Yalıtılması: İngiltere kıta topraklarını kaybederek bir ada krallığı olmaya odaklandı. Bu, iç siyasette çalkantılara (Gül Savaşları) sebep olsa da, sonunda ulusal bir kimliğin oluşmasını sağladı.
- ⚔️ Askeri Devrim: Zırhlı şövalyenin sonunun geldiği, okçuluğun, topçunun ve ücretli daimi orduların önem kazandığı bir dönem oldu.
- 💀 Demografik Yıkım: Savaşlar, veba salgınlarıyla birleşerek Fransa'nın nüfusunu ve ekonomisini harap etti.
- 🎭 Kültürel Simge: Jeanne d'Arc, Fransız tarihinin en önemli kahramanlarından biri haline geldi. Savaş, Shakespeare'den modern filmlere kadar sayısız sanat eserine ilham kaynağı oldu.
Yüzyıl Savaşları, iki komşu ulusun tarihini şekillendirmekle kalmadı, aynı zamanda Orta Çağ'ın sonunu ve ulus-devletlerin doğuşunun habercisi oldu. 🕊️
