Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlü daralması yoktur?
A) Yarın erkenden geliyor.
B) Bu konuyu iyice anlıyor.
C) Her sabah koşuyor.
D) Yeni bir kitap okuyor.
Ünlü daralması konusunu hatırlayalım: Geniş ünlülerimiz (a, e) fiil çekim ekleri aldığında daralarak (ı, i, u, ü) ünlülerine dönüşebilir. Şimdi seçenekleri inceleyelim:
- A) Yarın erkenden geliyor. Bu seçenekteki fiilimiz "geliyor". Fiilin kökü "gel-". "-yor" eki geldiğinde herhangi bir daralma olmamış. Ancak fiilin aslı "gelmek" fiili. Bu seçenekte ünlü daralması vardır. (gel-i-yor)
- B) Bu konuyu iyice anlıyor. Bu seçenekteki fiilimiz "anlıyor". Fiilin kökü "anla-". "-yor" eki geldiğinde "a" ünlüsü "ı" ünlüsüne dönüşmüş. Yani ünlü daralması vardır. (anla-ı-yor)
- C) Her sabah koşuyor. Bu seçenekteki fiilimiz "koşuyor". Fiilin kökü "koş-". "-yor" eki geldiğinde herhangi bir daralma olmamış. Ancak fiilin aslı "koşmak" fiili. Bu seçenekte ünlü daralması vardır. (koş-u-yor)
- D) Yeni bir kitap okuyor. Bu seçenekteki fiilimiz "okuyor". Fiilin kökü "oku-". "-yor" eki geldiğinde herhangi bir daralma olmamış. Fiilin kendisinde "u" sesi olduğu için daralma olayı gerçekleşmemiştir. Bu seçenekte ünlü daralması yoktur.
Unutmayın, ünlü daralması sadece "a" ve "e" geniş ünlülerinde görülür. Diğer ünlülerde daralma olmaz.
Cevap D seçeneğidir.
