İşte istediğiniz formata uygun, söz sanatları KPSS Test 1 için hazırlanmış ders notu:
🎓 Söz Sanatları KPSS Test 1 - Ders Notu
Bu test, söz sanatlarının temel kavramlarını, edebi metinlerdeki kullanımlarını ve anlamlarını ayırt etme becerilerinizi ölçmeyi hedefler. Özellikle anlam ve ses olaylarına dayalı söz sanatlarına odaklanılmıştır.
📌 Mecaz-ı Mürsel (Ad Aktarması) 🗣️
Bir sözün benzetme amacı gütmeden, ilgili olduğu bir şeyin yerine kullanılmasıdır.
- İç-dış, parça-bütün, neden-sonuç gibi anlam ilişkileriyle kurulur.
- Örneğin: "Sobayı yak" (sobanın içindeki odunlar kastediliyor).
⚠️ Dikkat: Benzetme amacı taşımaz, sadece ilgili olduğu şeyi ifade eder.
📌 Teşbih (Benzetme) 🌟
İki farklı şey arasında ortak bir özellikten yola çıkarak yapılan benzetmedir. Temel unsurları: benzeyen, benzetilen, benzetme yönü ve benzetme edatı.
- "Aslan gibi güçlü" örneğinde; aslan (benzetilen), kişi (benzeyen), güç (benzetme yönü), gibi (benzetme edatı).
- Tam teşbih (tüm unsurların olduğu), eksiltili teşbih (unsurlardan birinin olmadığı) gibi türleri vardır.
💡 İpucu: Benzetme amacı güdülerek bir şeyin niteliği daha belirgin hale getirilir.
📌 İstiare (Eğretileme) 🎭
Teşbihin temel unsurlarından sadece benzeyen veya benzetilenin kullanılmasıyla yapılan söz sanatıdır.
- Benzetilenle yapılan istiareye açık istiare, benzeyenle yapılan istiareye kapalı istiare denir.
- Örneğin: "Güneş bana gülümsedi" (açık istiare - benzeyen söylenmiş, benzetilen olan insan özelliği güneşe aktarılmış).
⚠️ Dikkat: Sadece benzeyen ya da benzetilen kullanılır, ikisi birden bulunmaz.
📌 Teşhis (Kişileştirme) 🧍
İnsan dışındaki varlıklara insana ait özelliklerin verilmesidir.
- Doğadaki nesnelere, hayvanlara veya kavramlara insani nitelikler yüklenir.
- Örneğin: "Ağaçlar fısıldıyordu."
💡 İpucu: Cansız varlıkların veya hayvanların insan gibi davrandığı ifadelere odaklanın.
📌 İntak (Konuşturma) 🗣️
İnsan dışındaki varlıkların konuşturulmasıdır. Teşhis sanatıyla birlikte kullanılır.
- Konuşturulan varlıklar genellikle ders verici veya eleştirel mesajlar içerir.
- Örneğin: "Kedi dedi ki, 'Neden bu kadar telaşlısın?'"
📌 Mübalağa (Abartma) 🚀
Bir durumu veya özelliği olduğundan çok daha büyük veya küçük gösterme sanatıdır.
- Anlatımı güçlendirmek, dikkati çekmek veya duyguyu yoğunlaştırmak amacıyla kullanılır.
- Örneğin: "Dünya kadar işim var."
⚠️ Dikkat: Gerçeklikle bağdaşmayan, aşırı ifadeler içerir.
📌 Tecahülüarif (Bilmezden Gelme) 🤔
Bir şeyi bildiği halde bilmezden gelerek soru sorma sanatıdır.
- Amaç, dikkati çekmek, merak uyandırmak veya ince bir eleştiri yapmaktır.
- Örneğin: "Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda?"
📌 Kinaye (Değinmece) 🎯
Bir sözü hem gerçek hem de mecaz anlamı olacak şekilde kullanmaktır. Asıl kastedilen mecaz anlamdır.
- Sözün görünürdeki anlamı farklı, asıl anlatılmak istenen farklıdır.
- Örneğin: "O kadar tembel ki, yataktan kalkmaya üşeniyor." (Asıl anlatılmak istenen, kişinin çok tembel olduğudur).
💡 İpucu: Sözün yüzeydeki anlamı ile derinlerdeki anlamı arasındaki ilişkiyi yakalayın.
📌 Tariz (İğneleme) 😒
Söylenenin tam tersini kastederek yapılan eleştiridir. Alaycı bir üslup içerir.
- Örneğin: "Ne kadar da zekisin, bütün soruları yanlış cevapladın!"
⚠️ Dikkat: Söylenen sözün anlamıyla, kastedilen anlamı zıttır.
📌 Aliterasyon ve Asonans (Ses Yinelemesi) 🎶
Aliterasyon, bir dizede veya cümlede aynı ünsüz harflerin tekrarıyla oluşan ses uyumudur. Asonans ise aynı ünlü harflerin tekrarıyla oluşur.
- Aliterasyon: "Sessiz gemi limana yanaştı." (s harfi tekrarı)
- Asonans: "Ebedi gençlik türküsü söylüyor." (e harfi tekrarı)
💡 İpucu: Şiirdeki ses uyumlarına odaklanarak bu sanatları kolayca bulabilirsiniz.
