Soru:
Aşağıdaki dizelerde görülen söz sanatını bulunuz.
"Gül hasretinle yollara tutam kara bahtım"
- A) Teşhis (Kişileştirme)
- B) İntak (Konuşturma)
- C) Teşbih (Benzetme)
- D) Mübalağa (Abartma)
Çözüm:
💡 Bu soruyu çözmek için önce dizedeki anahtar kelimeleri bulmalı ve bu kelimelerin gerçek anlamları dışında nasıl kullanıldığını analiz etmeliyiz.
- ➡️ İlk adım: "Kara bahtım" ifadesine odaklanalım. "Baht" (talih) soyut bir kavramdır ve "kara" sıfatıyla nitelenmiştir. Bu, bir nitelik aktarımıdır.
- ➡️ İkinci adım: Soyut bir kavram olan "talih", somut bir varlıkmış gibi "kara" (kötü, karanlık) renkle tasvir edilmiştir. Bu, bir aktarma sanatıdır.
- ➡️ Üçüncü adım: Bu aktarma türü, bir nesnenin veya kavramın niteliklerinin başka bir nesne veya kavrama aktarılmasıyla yapılır ve buna Teşhis (Kişileştirme) değil, İntak (Konuşturma) da değildir. Bu, doğrudan bir benzetme amacı gütmeyen, bir şeyi olduğundan başka türlü gösterme sanatıdır. Doğru sanat Tevriye de değildir. Bu örnekte "kara baht" ifadesi, talihin kötülüğünü somutlaştırmak için kullanılmıştır ve bu Mecaz-ı Mürsel (Ad Aktarması) değil, bir çeşit Teşhis (Kişileştirme) değil, aslında Teşbih (Benzetme) sanatıdır. Ancak seçenekler arasında en uygun olan, soyut bir kavramın somut bir nitelikle anlatılmasıdır. Bu, bir Teşhis (Kişileştirme) öğesi içerir gibi görünse de, aslında bir Mecaz türüdür. Fakat seçeneklerde "Teşbih" de bulunmaktadır. "Kara" sıfatı, "baht"a aktarılarak somut bir benzerlik kurulmuştur. Bu nedenle en doğru cevap C) Teşbih (Benzetme)'dir. "Kara baht" ifadesi, "kara gibi karanlık ve kötü olan baht" anlamında bir benzetmedir.
✅ Sonuç: Cevap C) Teşbih (Benzetme)'dir. "Kara baht" ifadesi, kötü talihin karanlık ve karamsar bir şeye benzetilmesidir.
