Soru:
"Gül hasretinle yollara tutsun kulağını
Nergis gibi kıyamete dek çeksin intizar"
Yukarıdaki beyitte "gül" ve "nergis" kelimeleriyle yapılan ortak söz sanatı nedir? Açıklayınız.
Çözüm:
💡 Bu beyitte çiçek isimleri olan "gül" ve "nergis" insanlar gibi tasvir edilmiştir.
- ➡️ İlk adım: "Gül"ün kulağını yollara tutması, bir insan davranışıdır (dinlemek).
- ➡️ İkinci adım: "Nergis"in intizar (bekleyiş) çekmesi de insana özgü bir duygudur.
- ➡️ Üçüncü adım: İnsana ait özellikler (dinleme, bekleme) insan dışı varlıklara (gül ve nergise) aktarılmıştır.
- ➡️ Dördüncü adım: İnsan dışı varlıklara insani özellikler yükleme sanatına teşhis (kişileştirme) denir. Ayrıca "nergis" sözcüğü ile "göz" arasında, nergis çiçeğinin ortası göze benzetildiği için zaten var olan bir ilişkiye (açık istiare) de telmihen değinilmiştir. Ancak soruda ortak sanat sorulduğu için "nergis" kelimesindeki kapalı istiare burada ortak sanat değildir. Ortak olan, her iki çiçeğe de insani özellik yüklenmesidir.
✅ Sonuç: Beyitteki ortak söz sanatı Teşhis (Kişileştirme)'dir.
