🎓 Şifreleme (Kodlama) soruları (Sayısal mantık) Test 1 - Ders Notu
Bu ders notu, "Şifreleme (Kodlama) soruları (Sayısal mantık) Test 1" testinde karşılaşabileceğiniz temel şifreleme mantıklarını ve çözüm yaklaşımlarını sade bir dille özetlemektedir. Amacımız, karmaşık görünen bu soruları çözerken kullanabileceğiniz pratik bilgileri size sunmaktır.
📌 Şifreleme Mantığına Giriş ve Temel Yaklaşımlar
Şifreleme soruları, belirli bir kurala göre dönüştürülmüş harf, sayı veya şekil gruplarını çözme becerinizi ölçer. Bu soruları çözerken en önemli adım, gizli kuralı veya örüntüyü bulmaktır.
- Örüntü Tanıma: Verilen örnekler arasındaki ilişkiyi (benzerlik, farklılık, sıralama) tespit etmeye çalışın.
- Tutarlılık: Bulduğunuz kuralın tüm örnekler için geçerli olup olmadığını kontrol edin. Kural her zaman tutarlı olmalıdır.
- Basitten Karmaşığa: İlk başta basit ilişkiler (doğrudan eşleşme) arayın, bulamazsanız daha karmaşık (işlemler, yer değiştirme) ilişkilere yönelin.
💡 İpucu: Sorularda genellikle 2-3 örnek verilir. Bu örnekler, kuralı bulmanız için yeterli ipuçlarını içerir. Her bir örneği dikkatlice inceleyin!
📌 Harf-Sayı ve Harf-Harf Şifrelemeleri
Bu tür sorularda harfler sayılara veya başka harflere belirli bir sistemle dönüştürülür. Kural genellikle alfabetik sıra veya harflerin pozisyonuyla ilgilidir.
- Doğrudan Eşleşme: Her harfin karşılığı olan bir sayı veya harf vardır. Örneğin, A=1, B=2, C=3 gibi.
- Alfabetik Pozisyon: Harfler, alfabedeki sıralarına göre bir sayısal değer alır. Örneğin, Türkçe alfabede A=1, B=2, Ç=4... şeklinde.
- Harf Kaydırma (Sezar Şifresi): Harfler belirli bir sayıda ileri veya geri kaydırılır. Örneğin, her harfi 2 ileri kaydırarak A yerine C, B yerine D gelmesi.
- Yer Değiştirme: Kelime içindeki harflerin yerleri belirli bir kurala göre değiştirilir (örneğin, ilk ve son harfin yer değiştirmesi).
⚠️ Dikkat: Türkçe karakterler (Ç, Ğ, I, İ, Ö, Ş, Ü) içeren sorularda, bu harflerin alfabedeki sıralarına özel dikkat edin. Bazen soru, İngiliz alfabesini baz alabilir.
📌 Kelime-Kelime ve Kelime-Sayı Şifrelemeleri
Bu tür sorularda bir kelime başka bir kelimeye veya bir sayıya dönüştürülür. İlişki genellikle kelimenin yapısıyla veya harf sayısıyla ilgilidir.
- Harf Sayısı: Kelimenin harf sayısı, şifrenin bir parçası olabilir. Örneğin, "ELMA" kelimesi 4 harfli olduğu için $4$ veya $40$ gibi bir sayıya dönüşebilir.
- Ortak Harfler: Birden fazla kelime verildiğinde, ortak harflerin şifrelerde de ortak bir karşılığı olup olmadığını kontrol edin.
- Anagram (Harf Yer Değiştirme): Kelimenin harfleri yeniden düzenlenerek başka bir kelime oluşturulabilir. Örneğin, "KALE" kelimesi "LEKA" olabilir.
- İlk/Son Harf Kuralı: Şifre, kelimenin ilk veya son harfiyle ilgili olabilir.
💡 İpucu: Kelimelerin uzunlukları, şifreleme kuralını bulmak için önemli bir ipucu olabilir. Aynı uzunluktaki kelimelerin şifreleri arasında benzerlik arayın.
📌 Sayı Şifrelemeleri ve İşlem Mantığı
Sayı şifrelemelerinde, bir sayı başka bir sayıya dönüştürülür. Bu dönüşüm genellikle matematiksel işlemler veya basamaklarla ilgili kurallar içerir.
- Basamaklar Arası İşlemler: Sayının basamakları toplanabilir, çarpılabilir, çıkarılabilir veya birbirine bölünebilir. Örneğin, $123 \rightarrow 1+2+3=6$.
- Basamak Yer Değiştirme: Sayının basamaklarının yerleri belirli bir kurala göre değiştirilebilir. Örneğin, $1234 \rightarrow 4321$.
- Matematiksel Örüntüler: Sayılar arasında sabit bir fark, oran veya üslü/köklü bir ilişki olabilir. Örneğin, $x \rightarrow x+5$ veya $x \rightarrow x^2$.
- Tek/Çift Basamak Kuralı: Tek veya çift basamaklara farklı kurallar uygulanabilir.
⚠️ Dikkat: Sayı şifrelemelerinde, basamak değerleri ve basamak sayısı arasındaki farka dikkat edin. Bazen kural basamağın kendisiyle, bazen de basamağın sayı içindeki pozisyonuyla ilgili olabilir.
📌 Şekil-Sayı/Harf Şifrelemeleri
Bu tür sorularda geometrik şekiller veya semboller, sayılara veya harflere dönüştürülür. Çözüm genellikle şeklin özelliklerine veya içindeki eleman sayısına bağlıdır.
- Eleman Sayısı: Şeklin kenar sayısı, köşe sayısı veya içindeki nokta sayısı şifrenin karşılığı olabilir. Örneğin, bir üçgen $3$ sayısına eşittir.
- Renk veya Desen: Şekillerin rengi veya deseni bir kural oluşturabilir.
- Pozisyon: Şekillerin bir düzen içindeki pozisyonları (örneğin, ilk şekil, ikinci şekil) bir şifreleme mantığına sahip olabilir.
- İç-Dış İlişkisi: Bir şeklin içinde başka bir şekil varsa, ikisi arasındaki ilişki kuralı belirleyebilir.
💡 İpucu: Şekil sorularında, şekillerin hem genel yapısına hem de en küçük detaylarına (nokta, çizgi, gölgelendirme) dikkat edin. Her detay bir ipucu olabilir.
