Soru:
Büyük Hun Devleti'nde Mete Han, devlet yönetimini kolaylaştırmak ve ülkeyi verimli bir şekilde yönetebilmek için ülkeyi doğu ve batı olmak üzere iki ana idari bölüme ayırmış, doğuyu kendisi, batıyı ise "Yabgu" unvanı verdiği kardeşi yönetmiştir.
Yukarıda bahsedilen bu yönetim modelinin adı nedir ve bu modelin hangi iki temel amaca hizmet ettiği düşünülebilir?
Çözüm:
💡 Soru, İlk Türk devletlerindeki klasik bir yönetim şeklini ve bu şeklin sağladığı faydaları sorguluyor.
- ➡️ 1. Adım: Modelin Adını Belirleme - Mete Han'ın uyguladığı, ülkenin sağ-sol (doğu-batı) olarak ikiye ayrıldığı ve genellikle hanedan üyeleri tarafından yönetildiği bu sisteme İkili Teşkilat (Çifte Krallık veya Töliş) denir.
- ➡️ 2. Adım: Temel Amaçları Analiz Etme - Bu modelin başlıca iki amacı vardır:
- 🔹 Merkezi Yönetimi Güçlendirme ve Verimlilik: Çok geniş toprakları tek bir merkezden yönetmek zordur. Doğu ve batı olarak ayrılan yönetim birimleri, yerel sorunlara daha hızlı ve etkili çözüm üretilmesini sağlar.
- 🔹 Ülke Bütünlüğünü ve Hanedan İktidarını Korumak: Hanedanın diğer üyelerine (Yabgu gibi) yönetimde sorumluluk verilerek, taht kavgalarının ve isyanların önüne geçilmesi, devletin birliğinin korunması hedeflenmiştir.
✅ Sonuç: Bahsedilen model İkili Teşkilat'tır. Temel amaçları ise yönetimde verimliliği artırmak ve devletin bütünlüğünü korumaktır.
