Soru:
"Kut" anlayışı ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
- A) Hükümdarın, devleti adaletli yönetmesi için bir sorumluluk hissetmesini sağlamıştır.
- B) Hükümdarlar, bu yetkiyi sadece babadan oğula geçen bir hak olarak görürlerdi.
- C) Tanrı tarafından verildiğine inanılan bir yetki ve şans olarak kabul edilirdi.
- D) Bu anlayış, hükümdarın otoritesini güçlendiren bir işleve sahipti.
- E) Hükümdar, Tanrı'ya karşı sorumluluk hissederek kötü yönetimden kaçınmaya çalışırdı.
Çözüm:
💡 "Kut" anlayışının ne olduğunu ve ne olmadığını iyi bilmemiz gereken bir soru. Her seçeneği tek tek inceleyelim:
- ➡️ A) Doğru. Kut'u kaybetme korkusu, hükümdarı adaletli ve iyi yönetmeye iter, bu da bir sorumluluk hissi yaratırdı.
- ➡️ B) YANLIŞ. Kut anlayışında yetki babadan oğula otomatik olarak geçmezdi. Kut'un kan bağıyla değil, Tanrı'nın lütfuyla verildiğine inanılırdı. Bu nedenle hanedanın birçok üyesi taht üzerinde hak iddia edebilir ve Kurultay tarafından "Kut'lu" görülen kişi kağan seçilebilirdi. Bu, veraset sisteminde belirsizliğe ve taht kavgalarına yol açardı.
- ➡️ C) Doğru. Kut'un tanımı budur; tanrısal kaynaklı bir güç ve talih.
- ➡️ D) Doğru. Hükümdarın "gökteki Tanrı tarafından seçildiği" inancı, halk ve boylar üzerindeki otoritesini meşrulaştırır ve güçlendirirdi.
- ➡️ E) Doğru. Kötü yönetirse Kut'unun elinden alınacağına (kıtlık, savaş kaybı vs. ile cezalandırılacağına) inanırdı.
✅ "Kut"un babadan oğula otomatik geçen bir hak olarak görülmemesi, bu anlayışın en önemli özelliklerinden biridir. Bu nedenle yanlış ifade B seçeneğidir.
