Soru:
İlk Türk devletlerinde, devlet meselelerinin görüşüldüğü ve hükümdarın da başkanlık edebildiği danışma meclisine ne ad verilirdi? Aşağıdaki seçeneklerden hangisi bu meclisin görev ve yetkilerinden biri değildir?
- A) Savaş, barış ve antlaşma gibi önemli konularda karar almak
- B) Hükümdarın ölümü durumunda tahta geçecek kişiyi belirlemek
- C) Töre adı verilen hukuk kurallarını değiştirmek veya yenilerini eklemek
- D) Orduya komutan atamak ve askeri stratejileri planlamak
- E) Vergi miktarlarını doğrudan halka danışarak belirlemek
Çözüm:
💡 Bu soru, İlk Türk devletlerindeki Kurultay (Toy, Kengeş) meclisinin işlevlerini ve sınırlarını anlamamızı istiyor. Önce meclisin adını bulalım, sonra yanlış olan seçeneği işaretleyelim.
- ➡️ Adım 1: Meclisin Adı - Soruda tanımlanan, devlet meselelerinin görüşüldüğü danışma meclisi Kurultay'dır.
- ➡️ Adım 2: Görevleri İnceleme
- A) Kurultay, savaş, barış gibi hayati devlet meselelerinde görüş bildirir ve karar alırdı. ✅ (Görevidir)
- B) Kağan öldüğünde, hanedan üyeleri arasından yeni kağanı seçmek veya onaylamak Kurultay'ın en önemli görevlerindendi. ✅ (Görevidir)
- C) Töre kurallarını değiştirmek, düzenlemek yine Kurultay'ın yetkisi dahilindeydi. ✅ (Görevidir)
- D) Önemli komutan atamaları ve askeri planlamalar Kurultay'da görüşülürdü. ✅ (Görevidir)
- E) Vergi miktarlarını doğrudan halka danışarak belirlemek Kurultay'ın tipik bir görevi değildi. Vergi ve ekonomik düzenlemeler merkezi yönetim (hükümdar ve yardımcıları) tarafından, töre ve gelenekler çerçevesinde belirlenirdi. Halka doğrudan danışma gibi bir süreç yoktu. ❌ (Görevi değildir)
✅ Sonuç: Kurultay'ın görevi olmayan seçenek, vergiyi halka danışarak belirlemeyi öneren E seçeneğidir.
