Soru:
Nizamiye Medreseleri ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi, bu kurumların "devlet kontrolündeki ilk örgün eğitim kurumları" olması özelliğini en iyi şekilde açıklar? (\(Eğitim = Örgün + Yaygın\))
A) Ders programlarının (müfredat) merkezi olarak belirlenmesi ve hocaların devlet tarafından atanması
B) Medrese yapılarının cami ve külliyelerin bir parçası olarak inşa edilmesi
C) Öğrencilerin sadece üst düzey devlet adamlarının çocuklarından seçilmesi
D) Eğitim dilinin Arapça olması ve dini metinlerin temel alınması
Çözüm:
🏛️ Bu soru, "örgün eğitim" ve "devlet kontrolü" kavramlarını anlamamızı ve bunu en iyi kanıtlayan seçeneği bulmamızı istiyor.
- ➡️ Adım 1: "Örgün eğitim", belirli bir plan ve program çerçevesinde, kurumsal yapılar içinde verilen eğitimdir. "Devlet kontrolü" ise müfredatın, hocaların ve finansmanın merkezi otorite tarafından yönetilmesi demektir.
- ➡️ Adım 2: Seçenekleri tek tek inceleyelim. B seçeneği mimari yapıdan bahseder, doğrudan devlet kontrolünü kanıtlamaz. C seçeneği yanlıştır çünkü Nizamiyelerde yetenekli ve ihtiyaç sahibi herkes okuyabilirdi. D seçeneği ise o dönemdeki birçok eğitim kurumu için geçerli olan, Nizamiyelere özgü olmayan bir durumu anlatır.
- ➡️ Adım 3: A seçeneğine bakalım. Müfredatın merkezi olarak belirlenmesi ("standartlaşma") ve hocaların devlet tarafından atanıp maaşlandırılması ("kontrol ve finansman"), bir eğitim sisteminin hem örgün hem de devlet denetiminde olduğunun en net göstergeleridir. Bu, Nizamiyeleri kendinden önceki daha informal eğitim yapılarından ayıran temel özelliktir.
✅ Bu nedenle, soruda istenen özelliği en iyi açıklayan ve doğru cevap A seçeneğidir.
