Soru:
Osmanlı Devleti’nde, padişahın yetkilerini sınırlandıran ve bir anlamda “sözleşmeli monarşi” anlayışının belgesi kabul edilen, I. Ahmet döneminde (1606) Avusturya ile imzalanan antlaşma aşağıdakilerden hangisidir?
Çözüm:
💡 Bu soru, Osmanlı tarihindeki önemli antlaşmaların içeriklerini ve tarihsel bağlamlarını karşılaştırmalı olarak bilmeyi gerektirir.
- ➡️ İlk adım, soruda verilen ipuçlarını doğru okumaktır: "I. Ahmet dönemi", "1606", "Avusturya ile imzalanan" ve en önemlisi "padişahın yetkilerini sınırlandıran / sözleşmeli monarşi".
- ➡️ İkinci adım, bu dönemde Avusturya ile yapılan antlaşmaları hatırlamaktır. 1606'da imzalanan antlaşma, 1593-1606 yılları arasında süren uzun savaşları (Osmanlı-Avusturya Savaşı) bitiren antlaşmadır.
- ➡️ Üçüncü adım, bu antlaşmanın içeriğini düşünmektir. Bu antlaşma ile Osmanlı padişahı, Kutsal Roma-Germen İmparatoru'na (Avusturya Arşidükü) eşit statüde bir hükümdar olarak hitap etmeyi kabul etmiştir. Padişah, protokolde "Kayser" unvanını kullanmış, bu da Avusturya imparatorunu siyasi olarak tanıması anlamına gelmiştir. Bu durum, padişahın mutlak üstünlük iddiasını hukuken sınırlandıran bir adımdır.
✅ Sonuç olarak, bu özellikleri taşıyan ve Osmanlı'nın mutlak üstünlük iddiasından ilk kez taviz verdiği antlaşma Zitvatorok Antlaşması'dır.
