Soru:
Osmanlı Devleti’nde, I. Mehmet (Çelebi) döneminde başlayıp II. Murat döneminde de devam eden ve devletin otoritesini sarsan büyük bir ayaklanma yaşanmıştır. Düzmece Mustafa ve Küçük Mustafa isimleriyle iki kişinin çıkardığı bu ayaklanma aşağıdakilerden hangisidir?
- A) Şeyh Bedrettin İsyanı
- B) Celali İsyanları
- C) Patrona Halil İsyanı
- D) Suhte İsyanları
- E) Fetret Devri Olayları
Çözüm:
💡 Bu soru, Osmanlı tarihindeki önemli iç karışıklık dönemlerini ve isyanları birbirinden ayırt etme becerisini ölçüyor.
- ➡️ İlk adım, seçeneklerdeki isyanların hangi dönemde gerçekleştiğini hatırlamaktır.
- ➡️ Şeyh Bedrettin İsyanı (A): I. Mehmet (Çelebi) döneminde, dini ve sosyal nitelikli bir isyandır. Soruda bahsedilen "Düzmece Mustafa" olayından farklıdır.
- ➡️ Celali İsyanları (B): 16. ve 17. yüzyıllarda (II. Osman ve IV. Murat dönemlerinde yoğunlaşan) Anadolu'da çıkan büyük eşkıya ve asker isyanlarıdır. Zamanı uyuşmuyor.
- ➡️ Patrona Halil İsyanı (C): 1730 yılında, Lale Devri'ni sona erdiren bir yeniçeri isyanıdır. Çok sonraki bir döneme aittir.
- ➡️ Suhte İsyanları (D): 16. yüzyılda medrese öğrencilerinin (softaların) çıkardığı isyanlardır.
- ➡️ Fetret Devri Olayları (E): ⭐ Sorunun anahtar kelimeleri "Düzmece Mustafa" ve "Küçük Mustafa"dır. Bu isimler, Yıldırım Bayezid'in oğlu Musa Çelebi'nin ölümünden sonra ortaya çıkan ve kendilerini şehzade Mustafa olarak tanıtan kişilerdir. Bu sahte şehzadelerin çıkardığı ayaklanmalar, I. Mehmet ve II. Murat dönemlerinde devleti uzun süre uğraştırmıştır ve Osmanlı tarihinde "Düzmece Mustafa İsyanları" olarak bilinir. Bu olaylar, Fetret Devri'nin hemen sonrasında yaşandığı için genel olarak Fetret Devri'nin uzantısı veya sonuçları olarak değerlendirilir.
✅ Diğer şıkların tarihleri ve nitelikleri soruyla uyuşmazken, "Düzmece Mustafa" ismi doğrudan "Fetret Devri Olayları"nın bir parçasıdır. Doğru cevap E seçeneğidir.
