Soru:
Osmanlı Devleti’nde “Tımar Sistemi” ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğru değildir?
- A) Devlet, toprağın mülkiyetine sahiptir.
- B) Tımar sahipleri, gelirlerinin bir kısmı ile atlı asker (sipahi) yetiştirirdi.
- C) Üretimde süreklilik ve verimlilik amaçlanmıştır.
- D) Tımar sahipleri, bulundukları bölgede adalet işlerinden sorumludur.
- E) Tımar toprakları, miras yoluyla çocuklara geçebilirdi.
Çözüm:
💡 Bu soru, Osmanlı’nın klasik dönem toprak ve askerî sisteminin temelini oluşturan Tımar Sistemi’nin özelliklerini sorgulamaktadır. “Doğru değildir” ifadesine odaklanalım.
- ➡️ A Seçeneği: Doğrudur. Osmanlı’da toprak devletin mülkiyetindeydi (mîrî arazi). Tımar sahipleri sadece kullanım hakkına ve gelirine sahipti.
- ➡️ B Seçeneği: Doğrudur. Tımar sistemi, hazineden maaş ödemeden ordunun büyük bir kısmını (sipahileri) oluşturmanın yoluydu. Her tımar sahibi, gelirine göre belirli sayıda atlı asker beslemek ve savaşa götürmekle yükümlüydü.
- ➡️ C Seçeneği: Doğrudur. Tımar sahipleri, köylünün toprağı işlemesini denetler, üretimin devamlılığını sağlardı.
- ➡️ D Seçeneği: Kısmen doğru olsa da, asıl adalet işlerinden sorumlu olan kişi kadıdır. Tımar sahiplerinin (sipahilerin) daha çok vergi toplama, asayişi sağlama ve asker yetiştirme gibi idari ve askeri görevleri vardı. Bu nedenle adalet işlerinden doğrudan sorumlu olduklarını söylemek yanıltıcıdır.
- ➡️ E Seçeneği: Yanlıştır ve sorunun cevabıdır. Tımar toprakları miras yoluyla geçmezdi. Tımar sahibi öldüğünde, toprak devlete geri dönerdi. Eğer oğulları askerlik yapabilecek durumdaysa ve devlete hizmet edecekse, yeni bir beratla aynı toprak veya başka bir toprak kendisine verilebilirdi. Bu, kesin bir miras hakkı değildi. Bu kural, sistemin bozulmaması için konmuştu.
✅ Doğru olmayan ifade, tımar topraklarının miras yoluyla geçebilmesidir. Doğru cevap E seçeneğidir.
