Tarih biliminin yöntemi (5T Kuralı)

Bir tarihçi, Fransız İhtilali'nin "özgürlük, eşitlik, kardeşlik" fikirlerinin Osmanlı İmparatorluğu'ndaki Tanzimat Fermanı'nın ilanı üzerindeki olası etkilerini araştırmaktadır. Tarihçi, 5T Kuralı'nın "Tahlil" aşamasında, toplanan ve tasnif edilen belgeleri kullanarak nasıl bir nedensellik ilişkisi kurmaya çalışır? Açıklayınız.

💡 "Tahlil" aşaması, tasnif edilmiş verilerin derinlemesine incelenerek neden-sonuç ilişkilerinin, bağlamın ve olayların iç içe geçmiş yapısının ortaya çıkarıldığı kritik aşamadır. Tarihçi bu aşamada şu adımları izler:

• ➡️ Bağlamsal İnceleme: Fransız İhtilali sonrası yayılan fikirlerin, 19. yüzyıl Osmanlı aydınları ve bürokratları üzerindeki entelektüel etkisini araştırır. Bu fikirlerin Tanzimat Fermanı'nın metnine nasıl yansıdığını (örneğin, can ve mal güvenliği, vergi adaleti vurguları) analiz eder.
• ➡️ Nedensellik Kurma: İhtilalin, Osmanlı Devleti'ni iç ve dış tehditlere karşı reform yapmaya zorlayan bir dış faktör olup olmadığını sorgular. Fermanın, imparatorluğu dağılmaktan kurtarmak ve modernleştirmek amacıyla atılmış bir adım olduğu tezini, bu dış etkiyle ilişkilendirir.

✅ Sonuç olarak tarihçi, "Tahlil" aşamasında sadece olayları sıralamakla kalmaz, Fransız İhtilali fikirleri ile Tanzimat Fermanı arasında bir etki-tepki ilişkisi olup olmadığını bilimsel verilerle açıklamaya çalışır.