İlk Türk devletlerinde devlet yönetimi (Kut, Kurultay, İkili Teşkilat)

Göktürk Kitabeleri'nde, Bilge Kağan halkına hitaben: "Tanrı irade ettiği için, kut'um (talihim, devletim) olduğu için kağan oldum." demiştir. Ayrıca, devleti yönetirken "Ülkeyi dört tarafı düşmansız kıldım. Bunların hepsini Kurultay'a danışarak yaptım." ifadesini kullanmıştır.

Bilge Kağan'ın bu iki ifadesi, İlk Türk devletlerindeki hangi iki yönetim unsurunu vurgulamaktadır?

💡 Bu soruda, Bilge Kağan'ın sözlerinden yola çıkarak Türk devlet yönetiminin iki temel ilkesini bulmamız gerekiyor. İfadeleri ayrı ayrı inceleyelim:

• ➡️ Birinci İfade: "Tanrı irade ettiği için, kut'um olduğu için kağan oldum." Bu cümlede Bilge Kağan, tahta çıkma ve yönetme meşruiyetinin kaynağını açıkça belirtmiştir. Gök Tanrı tarafından kendisine verilen Kut inancı, onun hükümdarlığının temel dayanağıdır. Bu, hükümdarlık anlayışının dini/ilahi boyutunu gösterir.
• ➡️ İkinci İfade: "Bunların hepsini Kurultay'a danışarak yaptım." Bu cümlede ise Bilge Kağan, başarılarını sadece kendi başına değil, devletin ileri gelenlerinden oluşan meclise, yani Kurultay'a danışarak gerçekleştirdiğini söylemektedir. Bu, yönetimde danışmaya ve meclis sistemine verilen önemi vurgular.

✅ Sonuç olarak, Bilge Kağan'ın sözleri İlk Türk devlet yönetimindeki Kut Anlayışı ve Kurultay (Toy) unsurlarını öne çıkarmaktadır.