Soru:
Dünya'nın şekli ve dönüşü göz önüne alındığında, yer çekimi ivmesinin (g) değeri ekvatorda mı yoksa kutuplarda mı daha büyüktür? Nedenini kısaca açıklayınız.
Çözüm:
💡 Bu soruyu çözmek için Dünya'nın şeklini ve merkezcil kuvvet etkisini düşünmeliyiz.
- ➡️ 1. Adım - Dünya'nın Şekli: Dünya, kutuplardan basık, ekvatordan şişkin bir geoid şekline sahiptir. Bu nedenle, yerin merkezine (R) olan uzaklık kutuplarda daha az, ekvatorda daha fazladır.
- ➡️ 2. Adım - Yer Çekimi Formülü: Yer çekimi ivmesi (g) formülü \( g = \frac{GM}{R^2} \) şeklindedir. Burada R yarıçaptır. R azaldığında, g değeri artar. Kutuplarda R daha küçük olduğu için g daha büyük olur.
- ➡️ 3. Adım - Dönüş Etkisi: Dünya kendi ekseni etrafında döner. Bu dönüş, ekvatorda bir merkezcil kuvvet oluşturur ve bu kuvvet yer çekimi kuvvetinin bir kısmını sönümler. Kutuplarda bu etki yok denecek kadar azdır.
✅ Sonuç olarak, hem yarıçapın küçük olması hem de merkezcil kuvvet etkisinin bulunmaması nedeniyle yer çekimi ivmesi (g) kutuplarda daha fazladır.
