Soru:
Bir depremin büyüklüğü (M) ve şiddeti (I) kavramları sıklıkla karıştırılır. Aşağıdaki ifadelerden hangisi bu iki kavram arasındaki temel farkı doğru şekilde açıklar?
- A) Büyüklük, depremin yapılar üzerindeki etkisidir; şiddet ise açığa çıkan enerji miktarıdır.
- B) Büyüklük, depremin hissedildiği alanın genişliğidir; şiddet ise odak noktasının derinliğidir.
- C) Büyüklük, depremin kaynağında açığa çıkan enerjinin bir ölçüsüdür; şiddet ise depremin bir yerde yaptığı etki ve hasar derecesidir.
- D) Şiddet, Richter ölçeği ile ölçülür; büyüklük ise Mercalli ölçeği ile ölçülür.
- E) Her ikisi de aynı anlama gelir ve birbirinin yerine kullanılabilir.
Çözüm:
🌍 Bu soru, depremleri ölçmede kullanılan iki temel ve farklı kavramı ayırt etmemizi istiyor. Gelin bu farkı netleştirelim:
- ➡️ Birinci adım: Büyüklük (Magnitüd), depremin kaynağında (odak noktasında) açığa çıkan toplam enerji miktarının bir ölçüsüdür. Depremin "ne kadar güçlü olduğu"nu ifade eder. Tek bir değerdir ve genellikle Richter ölçeği ile ölçülür.
- ➡️ İkinci adım: Şiddet (Intensity) ise, depremin belli bir yerde (örn. İstanbul, İzmir) yaptığı etkinin, insanların, yapıların ve doğanın verdiği tepkinin bir ölçüsüdür. Yani "hissedilme derecesi"dir. Şiddet, merkez üssünden uzaklaştıkça azalır ve genellikle Mercalli ölçeği ile değerlendirilir.
- ➡️ Üçüncü adım: Seçeneklere bakalım. A seçeneği kavramları tam tersi şekilde tanımlıyor. B seçeneği doğru tanımları vermiyor. D seçeneği ölçekleri yanlış eşleştiriyor. E seçeneği ise kesinlikle yanlış.
✅ Sonuç olarak, doğru tanımı veren ifade C) Büyüklük, depremin kaynağında açığa çıkan enerjinin bir ölçüsüdür; şiddet ise depremin bir yerde yaptığı etki ve hasar derecesidir. şıkkıdır.
