Soru:
Bir deprem sırasında oluşan ve yapılar üzerinde en büyük tahribata yol açan dalga türü, aşağıdakilerden hangisidir? Bu dalgaların hareket yönü ve hızı nasıldır?
- A) P Dalgaları (Boyuna Dalgalar) - En hızlıdırlar, titreşim yayılma yönündedir.
- B) S Dalgaları (Enine Dalgalar) - P dalgalarından yavaştırlar, titreşim yayılma yönüne diktir.
- C) Yüzey Dalgaları (Love & Rayleigh) - En yavaş ve en uzun periyotludurlar, yeryüzü boyunca yayılır ve en çok sallantıyı yaparlar.
- D) Tsunami Dalgaları - Okyanus tabanındaki depremlerden kaynaklanan dev su dalgalarıdır.
Çözüm:
💡 Soru, en çok hasara neden olan dalga türünü ve özelliklerini soruyor. Sismik dalgaları ve etkilerini hatırlayalım.
- ➡️ A) P Dalgaları: İlk varan dalgalardır. Hızlıdırlar ama genlikleri küçük olduğu için genellikle fazla hasara neden olmazlar. Titreşim yayılma yönündedir (sıkışma-genleşme).
- ➡️ B) S Dalgaları: P dalgalarından sonra gelirler. Yatay ve dikey sallantılar oluşturarak hasar verirler. Ancak en yıkıcı dalgalar değillerdir.
- ➡️ C) Yüzey Dalgaları: En son ulaşan ama en uzun süren dalgalardır. Yeryüzüne yakın seyrettikleri için genlikleri (yükseklikleri) çok büyüktür. Binaları en çok sallayan, toprakta yarıklar açabilen ve en fazla tahribatı yapan dalgalar bunlardır. Love dalgaları yatay, Rayleigh dalgaları ise dairesel hareket yapar.
- ➡️ D) Tsunami Dalgaları: Bir depremin dolaylı bir sonucudur. Depremin kendisinin bir dalga türü değildir. Deprem okyanus tabanını hareket ettirdiğinde oluşur.
✅ Doğru cevap, en yavaş, en uzun süreli ve en yıkıcı etkiye sahip olan Yüzey Dalgaları (C seçeneği)'dir.
