Soru:
Serbest (sınırsız) ve Basınçlı (sınırlı) akiferler arasındaki farkları yazınız. Aşağıdaki ifadelerden hangisi veya hangileri basınçlı bir akifer için doğrudur?
- A) Su seviyesi, suyun bulunduğu geçirimsiz tabakanın üst seviyesini aşar.
- B) Suyu almak için açılan bir kuyuda su seviyesi, akiferin üst sınırına kadar yükselir.
- C) Üstü tamamen geçirimsiz bir tabaka ile örtülüdür.
- D) Yeraltı suyu seviyesi, akiferin üst sınırıdır.
Çözüm:
💡 İki ana akifer tipini hatırlayarak başlayalım.
- ➡️ Serbest (Sınırsız) Akifer: Üstünde geçirimsiz bir tabaka yoktur. Su seviyesi serbestçe alçalıp yükselebilir. Suyu almak için açılan kuyuda su, yeraltı suyu seviyesinde kalır.
- ➡️ Basınçlı (Sınırlı) Akifer: Hem altı hem de üstü geçirimsiz tabakalarla (kil, şist) çevrilidir. Akiferdeki su basınç altındadır. Bir kuyu açıldığında, su bu basıncın etkisiyle yükselir ve hatta yüzeye fışkırarak çıkabilir (artezyen kuyusu).
- ➡️ Şimdi seçenekleri değerlendirelim: A) Basınçlı akiferde su seviyesi, suyun fiziksel olarak bulunduğu seviyeden (akiferin üst sınırı) daha yukarı çıkabilir. Bu doğru. B) Bu, basınçlı akiferdeki bir artezyen kuyusunun tanımıdır. Doğru. C) Basınçlı akiferin temel özelliği budur. Doğru. D) Bu ifade serbest akifer için doğrudur. Basınçlı akiferde "su seviyesi" değil, "piezometrik yüzey" kavramı kullanılır.
✅ Basınçlı bir akifer için doğru olan ifadeler A, B ve C seçenekleridir.
