Soru:
Bir bölgede yeraltı su seviyesi yüzeyden 40 metre aşağıdadır. Bu bölgede 100 metre derinliğe sahip bir kuyu açılıyor. Kuyunun ilk 40 metresi geçirimsiz kil tabakasından, sonraki 60 metresi ise su ile doygun, geçirimli kumtaşı akiferinden oluşmaktadır. Bu kuyu, hangi tür bir akifere (Serbest/Basınçlı) örnektir? Nedenini açıklayınız.
Çözüm:
💡 Bu soruyu çözmek için serbest (freatik) ve basınçlı (artezyen) akiferlerin tanımını ve koşullarını hatırlamalıyız.
- ➡️ Serbest Akifer: Yeraltı su seviyesinin üst sınırını oluşturduğu, üstünde geçirimsiz bir tabaka olmayan akiferlerdir. Su, atmosfer basıncı altındadır.
- ➡️ Basınçlı Akifer: İki geçirimsiz tabaka (kil, şist) arasında sıkışmış olan ve suyun hidrostatik basınç altında olduğu akiferlerdir.
- ➡️ Durum Analizi: Soruda, yeraltı su seviyesi 40 metredir ve bu seviyenin üzerinde geçirimsiz bir kil tabakası vardır. Su ile doygun kumtaşı akiferi, bu kil tabakasının altında yer almaktadır. Bu durum, akiferin üstünün ve altının geçirimsiz tabakalarla çevrili olduğu anlamına gelir.
- ➡️ Sonuçlandırma: Akifer iki geçirimsiz tabaka arasında sıkışmış olduğu ve suyun basınç altında olduğu için bu bir basınçlı (artezyen) akifer örneğidir. Kuyu açıldığında suyun yükselmesi (hatta yüzeye fışkırması) beklenir.
✅ Bu kuyu, su seviyesinin üzeri geçirimsiz tabaka ile kaplı olduğundan, bir basınçlı akifere açılmıştır.
