Soru:
XIX. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde "Osmanlıcılık" fikir akımı güçlenmiştir. Aşağıdaki gelişmelerden hangisi, bu akımın temel hedeflerinden biri olan "ümmetçi yapıyı güçlendirmek" amacına yönelik doğrudan bir örnek olarak gösterilemez?
- A) Halifelik kurumunun siyasi bir güç olarak daha fazla ön plana çıkarılması
- B) Panislamizm politikasının devlet eliyle desteklenmesi
- C) Gayrimüslimlere yönelik eşit vatandaşlık haklarının genişletilmesi
- D) İslam coğrafyasındaki diğer Müslüman halklarla ilişkilerin güçlendirilmesi
- E) Dini motiflerin, toplumsal bütünleşme aracı olarak kullanılması
Çözüm:
💡 Bu soru, Osmanlıcılık fikri ile diğer fikir akımları (özellikle İslamcılık) arasındaki farkı anlamamızı istiyor. Sorunun püf noktası "ümmetçi yapıyı güçlendirmek" ifadesidir.
- ➡️ Osmanlıcılık (İttihad-ı Anasır): Amacı, tüm etnik ve dini grupları (Müslüman, Hristiyan, Yahudi) "Osmanlı" kimliği altında eşit vatandaşlar olarak birleştirmek ve böylece devletin dağılmasını önlemektir. Laik ve eşitlikçi bir vurgusu vardır.
- ➡️ İslamcılık (Panislamizm): Amacı, tüm Müslümanları halifelik makamı etrafında birleştirerek devletin gücünü artırmaktır. İşte tam olarak "ümmetçi yapıyı güçlendirmek" bu akımın hedefidir.
- ➡️ Seçenekleri inceleyelim: A, B, D ve E seçeneklerinde geçen "halifelik", "Panislamizm", "İslam coğrafyası" ve "dini motifler" ifadeleri, İslamcılık/ümmetçilik hedeflerine yöneliktir.
- ➡️ C Seçeneği: "Gayrimüslimlere yönelik eşit vatandaşlık haklarının genişletilmesi" ise doğrudan Osmanlıcılık fikrinin hedefidir. Bu uygulama, ümmetçi (sadece Müslümanları önceleyen) bir yapıyı değil, tüm unsurları kapsayan bir yapıyı güçlendirmeyi amaçlar.
✅ Soruda, hangisinin "ümmetçi yapıyı güçlendirmek" amacına yönelik olmadığı soruluyor. Bu nedenle doğru cevap, Osmanlıcılık fikrine uygun olan C seçeneğidir.
