Soru:
Anaksimenes, hocası Anaksimandros'un \( \text{apeiron} \) gibi soyut bir ilkesine karşı çıkarak arkhe'nin yine somut ve gözlemlenebilir bir şey, yani \( \text{hava} \) olduğunu savunmuştur. Ancak onu Thales'ten ayıran en önemli katkısı, havanın farklı şeylere nasıl dönüştüğünü açıklamak için bir mekanizma önermesidir. Bu mekanizma aşağıdakilerden hangisidir?
- A) Aklın madde üzerindeki yönlendirici gücü
- B) Sevgi ve Nefret gibi karşıt güçlerin çatışması
- C) Yoğunlaşma ve Seyrelme süreçleri
- D) Atomların rastgele hareketi ve birleşmesi
Çözüm:
💡 Bu soru, Anaksimenes'in felsefesindeki "nedensellik" ve "değişim" açıklamasını sorguluyor.
- ➡️ 1. Adım: Anaksimenes, tek bir temel maddenin (hava) nasıl olup da taş, su, ateş, bulut gibi birbirinden farklı varlıklara dönüştüğünü açıklamak zorundadır.
- ➡️ 2. Adım: Ona göre bu dönüşümün nedeni, havanın yoğunluk derecesindeki değişimdir. Hava, seyrelerek (incelerek) ateşe; yoğunlaşarak ise önce rüzgara, sonra buluta, suya, toprağa ve en sonunda taşa dönüşür.
- ➡️ 3. Adım: Bu, felsefe tarihinde nitel değişimi (farklı şeylere dönüşmeyi), nicel bir değişimle (yoğunluk miktarıyla) açıklayan ilk sistematik girişimdir.
- ➡️ 4. Adım: Seçenekleri eleyelim. A seçeneği daha çok idealist felsefelere aittir. B seçeneği Empedokles'in kuramıdır. D seçeneği ise Demokritos ve Leukippos'un atomcu görüşüdür.
✅ Anaksimenes'in önerdiği ve onu diğerlerinden ayıran mekanizma, yoğunlaşma ve seyrelme süreçleridir. Doğru cevap C'dir.
