Soru:
Marx'a göre, feodalizmden kapitalizme geçişi ve kapitalizmin nihai olarak sosyalizmle yer değiştireceğini öngören tarihsel süreç hangi felsefi yaklaşımla açıklanır? Bu yaklaşımın temel bileşenleri (tez, antitez, sentez) üzerinden feodalizm-kapitalizm-sosyalizm geçişini örnekleyiniz.
Çözüm:
💡 Bu soru, Marx'ın tarih anlayışının temelini oluşturan diyalektik materyalizm ile ilgilidir. Diyalektik, çatışan güçlerin bir üst aşamaya evrilmesi sürecidir.
- ➡️ Birinci Adım - Tezi Belirle: Bu tarihsel süreçte feodalizm başlangıç durumunu, yani tez'i temsil eder. Hakim sınıf toprak sahibi soylular (aristokrasi), karşıt sınıf ise serflerdir.
- ➡️ İkinci Adım - Antitezi Belirle: Feodalizmin içinde, ticaretin ve üretimin gelişmesiyle yeni bir sınıf olan burjuvazi (şehirli tüccar ve esnaf) güçlenir. Burjuvazi, feodal düzene bir tehdit oluşturarak antitez rolünü üstlenir.
- ➡️ Üçüncü Adım - Senteze Ulaş: Feodalizm (tez) ile burjuvazi (antitez) arasındaki çatışma, bir üst aşama olan kapitalizm ile sonuçlanır. Bu, yeni bir sentez'dir.
- ➡️ Dördüncü Adım - Süreci Tekrarla: Bu yeni sentez (kapitalizm) de kendi iç çelişkilerini barındırır. Burada tez burjuvazi, antitez ise proletarya (işçi sınıfı) olur. Marx, bu ikisi arasındaki sınıf çatışmasının kaçınılmaz olarak nihai bir sentez olan sosyalizm ile sonuçlanacağını öngörür.
✅ Sonuç olarak, bu tarihsel evrim, diyalektik materyalizm ile açıklanır. Her ekonomik sistem, kendi yıkımına ve yerini yenisine bırakmasına yol açacak içsel çelişkiler taşır.
