Soru:
"Genç adam, yurtdan yeni dönmüştü." cümlesinde parantezle boş bırakılan yere hangi harf getirilmelidir? Bu durum hangi ses olayının sonucudur?
Çözüm:
💡 Önce sözcüğün kökünü ve ekin ses özelliklerini inceleyelim.
- ➡️ Sözcüğün kökü: yurt. Son harfi sert ünsüz "t" dir.
- ➡️ Aldığı ek: "-dan" (ayrılma/çıkma durum eki). Ekin ilk harfi "d" yumuşak bir sestir.
- ➡️ Kural: Sonunda f, s, t, k, ç, ş, h, p sert ünsüzlerinden biri bulunan sözcükler, "c, d, g" yumuşak ünsüzleri ile başlayan bir ek aldıklarında, ekin başındaki yumuşak ünsüz sertleşir. Yani c→ç, d→t, g→k olur.
- ➡️ "yurt" + "dan" = "yurtdan" yazılamaz. "d" sesi, "t" nin etkisiyle sertleşerek "t" olur. Doğrusu: yurt-tan
✅ Sonuç: Boşluğa t harfi getirilir. Bu bir ünsüz benzeşmesi (sertleşme/süreklileşme) örneğidir.
