Soru:
Osmanlı Devleti'nde, padişahın yetkilerini sınırlayan ve anayasal düzene geçişin ilk somut adımı olan belge aşağıdakilerden hangisidir?
- A) Islahat Fermanı
- B) Tanzimat Fermanı
- C) Kanun-ı Esasi
- D) Sened-i İttifak
- E) Teşkilat-ı Esasiye Kanunu
Çözüm:
💡 Bu soru, Osmanlı anayasal gelişmelerinin kronolojisi ve özellikleri hakkında bilgiyi ölçer. Önemli olan "ilk somut adım" ifadesidir.
- ➡️ Birinci adım: Sened-i İttifak (1808), padişahın mutlak otoritesini sınırlayan ilk belge olması açısından önemlidir. Bir anayasa değildir ancak anayasal nitelik taşır.
- ➡️ İkinci adım: Tanzimat Fermanı (1839) ve Islahat Fermanı (1856), padişahın tek taraflı ilan ettiği, hukuk üstünlüğünü vurgulayan fermanlardır. Ancak Sened-i İttifak kadar padişah otoritesini sınırlayıcı bir anlaşma niteliği taşımaz.
- ➡️ Üçüncü adım: Kanun-ı Esasi (1876) ise ilk yazılı anayasadır. Soruda "ilk somut adım" ifadesi geçtiği için, anayasadan önce gelen ve padişah yetkilerini sınırlayan ilk belge aranmalıdır.
✅ "İlk somut adım" olması ve padişah otoritesini sınırlaması nedeniyle doğru cevap, 1808'de imzalanan Sened-i İttifak'tır. Doğru cevap D seçeneğidir.
