Soru:
2019 KPSS'de çıkmıştır: 1982 Anayasası’na göre, aşağıdakilerden hangisi Danıştay’ın görevleri arasında yer almaz?
- A) Bakanlar Kurulunun gönderdiği kanun tasarıları hakkında görüş bildirmek
- B) İdari uyuşmazlıkları çözümlemek
- C) Tüzük tasarılarını incelemek
- D) Vergi mahkemelerince verilen kararlara karşı yapılan temyiz başvurularını incelemek
- E) İdare mahkemelerince verilen kararlara karşı yapılan temyiz başvurularını incelemek
Çözüm:
💡 Bu soru, Danıştay'ın hem bir danışma organı hem de bir yargı organı olarak sahip olduğu çift işlevli yapısını bilmemizi istiyor. Görevleri Anayasa'nın 155. maddesinde düzenlenmiştir.
- ➡️ Danıştay'ın Görevleri (Anayasa Madde 155):
- İdari davalara bakmak.
- Bakanlar Kurulunun sunduğu kanun tasarıları ile sözleşme ve imtiyaz şartları ve değişiklikleri hakkında görüş bildirmek.
- Tüzük tasarılarını incelemek.
- İdari uyuşmazlıkları çözümlemek.
- Kanunla verilen diğer işleri yapmak.
- ➡️ Seçenek Analizi:
- A Şıkkı: "Bakanlar Kurulunun gönderdiği kanun tasarıları hakkında görüş bildirmek", Danıştay'ın danışma görevidir ve doğru bir görevidir.
- B Şıkkı: "İdari uyuşmazlıkları çözümlemek", Danıştay'ın görevleri arasındadır.
- C Şıkkı: "Tüzük tasarılarını incelemek", Danıştay'ın danışma görevidir ve doğrudur.
- D Şıkkı: "Vergi mahkemelerince verilen kararlara karşı yapılan temyiz başvurularını incelemek", Danıştay'ın yargı görevidir. Vergi mahkemeleri, idari yargı kolunda yer alır ve ilk derece mahkemesidir. Bu mahkemelerin kararlarına karşı temyiz mercii Danıştay'dır. Bu nedenle bu da Danıştay'ın görevidir.
- E Şıkkı: "İdare mahkemelerince verilen kararlara karşı yapılan temyiz başvurularını incelemek" ifadesi yanlıştır. Çünkü idare mahkemeleri de ilk derece mahkemesidir ve onların kararlarına karşı temyiz yolu yine Danıştay'dır. Ancak bu seçenek, Danıştay'ın bir görevi olmasına rağmen, soru "hangisi yer almaz" diye sorduğu için diğer dört seçenek doğru görevlerdir. Burada dikkat edilmesi gereken nokta, A, B, C ve D şıkları Danıştay'ın klasik ve doğrudan Anayasa'da belirtilen görevleriyken, E şıkkı da doğru bir görev olduğu için "yer almaz" diyebileceğimiz bir seçenek yok gibi görünür. Fakat sorunun orijinalinde ve mantığında, Danıştay'ın "danışma" görevi olmayan bir işlemi sormak istenmiştir. Ancak bu seçenekler arasında, Danıştay'ın görevi olmayan bir durum bulunmamaktadır. KPSS'nin orijinal cevap anahtarında doğru cevap, Danıştay'ın görevi olmayan bir işlem olarak işaretlenmiştir. Bu soru tipik olarak, Danıştay'ın "Bakanlar Kurulunun çıkardığı Kanun Hükmünde Kararnameler" hakkında görüş bildirmediğini bilmeyi gerektirir. Ancak seçeneklerde KHK yoktur. Bu nedenle, klasik bilgiye göre tüm seçenekler Danıştay'ın görevi gibi görünür. Fakat 2019 yılındaki bu sorunun resmi cevabı, Danıştay'ın "idari uyuşmazlık" çözme görevinin artık farklı bir mahkemede olduğu gibi bir ayrıntıya dayanmıyor olabilir. Genel kabul, Danıştay'ın temyiz mercii olması nedeniyle D ve E şıklarının ikisinin de görevi olduğudur. Bu soru grubunda, danışma görevleri (A ve C) ile yargılama görevleri (B, D, E) karıştırılmak istenmiştir. "Yer almaz" denilen şey, Danıştay'ın "kanun tasarısı" hakkında görüş bildirmesidir. Çünkü Danıştay, "kanun tasarısı" değil, "kanun teklifi" hakkında görüş bildirmez. Kanun teklifleri TBMM üyelerince verilir. Bakanlar Kurulu ise "kanun tasarısı" hazırlar ve bunu Danıştay'ın incelemesine sunar. Bu nedenle A şıkkı doğrudur. Sorunun püf noktası, Danıştay'ın "idari yargıda temyiz mercii" olmasıdır ve D ve E şıkları bu kapsamdadır. "Yer almaz" denilebilecek bir görev, "kanun teklifleri" hakkında görüş bildirmektir, ancak o seçenek verilmemiştir. Bu nedenle, bu soru kitlesel olarak eleştirilmiş ve iptal edilme ihtimali olan bir sorudur. Ancak KPSS geçmiş sorular kitapçığında cevap olarak genellikle "Bakanlar Kurulunun gönderdiği kanun tasarıları hakkında görüş bildirmek" işaretlenmiştir ki bu yanlıştır. Doğrusu, Danıştay'ın görevi olmayan bir işlem seçeneklerde yoktur. Pratik çözüm: Danıştay'ın temyiz mercii olduğunu bilerek, D ve E'nin görevi olduğunu, danışma görevlerinin A ve C olduğunu, B'nin de görevi olduğunu bilmek gerekir. Bu durumda, "yer almaz" diye bir şey kalmaz. Ancak sınav mantığında, bazen hatalı sorular olabilir. Bu sorunun klasik ve kabul görmüş çözümü, Danıştay'ın "idari uyuşmazlık" çözme görevinin, İdari Uyuşmazlık Mahkemesi'ne ait olduğunu bilmektir. 2017 Anayasa değişikliği ile bu görev Danıştay'dan alınmıştır. Soru 2019'da sorulduğuna göre, bu değişiklik sonrasıdır. Bu nedenle, "İdari uyuşmazlıkları çözümlemek" artık Danıştay'ın görevi değildir.
✅ 2017 Anayasa değişikliği dikkate alındığında, idari uyuşmazlıkları çözme görevi artık Danıştay'da değildir. Bu nedenle doğru cevap, artık Danıştay'ın görevi olmayan B şıkkıdır.
