Soru:
1982 Anayasası'na göre, "Cumhurbaşkanına vatana ihanet dışında herhangi bir suç isnadı ile soruşturma açılamaz." Bu hüküm, aşağıdaki Anayasa ilkelerinden hangisi ile doğrudan çelişir?
A) Hukuk devleti
B) Sosyal devlet
C) Laik devlet
D) İnsan haklarına saygılı devlet
E) Demokratik devlet
Çözüm:
💡 Bu soru, bir Anayasa kuralının hangi temel ilkeye aykırı olduğunu sorguluyor. Öncelikle hüküm ve ilkelerin anlamını anlamalıyız.
- ➡️ Soruda verilen hüküm, Cumhurbaşkanı'na neredeyse mutlak bir dokunulmazlık tanımaktadır. Sadece "vatana ihanet" suçu için soruşturma açılabilmektedir.
- ➡️ Hukuk Devleti İlkesi nedir? Bu ilke, herkesin kanun önünde eşit olduğu, hiç kimsenin kanunlarla bağlı olmadığı bir üstün gücün bulunmadığı, yargı organlarının bağımsız olduğu ve idarenin her türlü eyleminin yargı denetimine tabi olduğu anlamına gelir. Kısacası, "kanun üstünlüğü" ve "yargı denetimi" esastır.
- ➡️ Çelişki Analizi: Bir kişiyi (Cumhurbaşkanı), herhangi bir suç isnadına karşı yargı denetiminin dışında tutmak, "kanun önünde eşitlik" ve "idarenin/hükümetin yargı denetimi" gibi hukuk devletinin temel unsurlarını zedeler. Hukuk devletinde, makam ne olursa olsun, herkes hukuk kurallarına uymak ve yargılanmakla yükümlüdür.
- ➡️ Diğer Seçenekler: Sosyal devlet (B), ekonomik ve sosyal eşitsizlikleri gidermeyi; laik devlet (C), din ve devlet işlerinin ayrılığını; insan haklarına saygılı devlet (D), temel hak ve özgürlükleri korumayı; demokratik devlet (E) ise egemenliğin millete ait olmasını ifade eder. Sorudaki hüküm, doğrudan "hukuk devleti" ilkesi ile çelişmektedir.
✅ Cumhurbaşkanı'nı hukukun üstünde konumlandıran bu tür bir dokunulmazlık, hukuk devleti ilkesi (A seçeneği) ile doğrudan çelişir.
