Balık kılçığı (Neden-Sonuç diyagramı) nedir

Bir okul müdürü, öğrenciler arasında yaşanan akran zorbalığı sorununun nedenlerini araştırmak amacıyla bir balık kılçığı diyagramı hazırlamıştır. Diyagramda, "Okul kurallarının net olmaması", "Öğrencilerde empati eksikliği", "Denetim ve gözetim yetersizliği" ve "Aile içi şiddet eğilimi" nedenleri yer almaktadır. Bu nedenlerden hangisi, diyagramın "İnsan" kategorisi altında değerlendirilemez?

💡 "İnsan" kategorisi, sorunla doğrudan veya dolaylı ilişkisi olan bireylerin (öğrenci, öğretmen, veli, idareci) bilgi, beceri, tutum ve davranışlarıyla ilgili nedenleri içerir. Şıkları tek tek inceleyelim:

• ➡️ "Okul kurallarının net olmaması": Bu, bir politika veya prosedür sorunudur. Yani bir Yöntem (Method) kategorisine girer. İnsan kaynaklı olsa da, kural koyma eyleminin kendisi bir süreçtir, bireyin kendisi değil.
• ➡️ "Öğrencilerde empati eksikliği": Doğrudan öğrencilerin (insanların) sosyal-duygusal becerileriyle ilgilidir. ➡️ İnsan kategorisi.
• ➡️ "Denetim ve gözetim yetersizliği": Bu, öğretmen ve idarecilerin (insanların) görevlerini yerine getirme biçimiyle ilgilidir. ➡️ İnsan kategorisi (veya altında Ölçüm/Değerlendirme).
• ➡️ "Aile içi şiddet eğilimi": Bu, velilerin (insanların) tutum ve davranışlarından kaynaklanır. ➡️ İnsan kategorisi.

Görüldüğü gibi, "Okul kurallarının net olmaması" bir süreç/yöntem hatasıdır ve doğrudan "İnsan" kategorisinde değerlendirilmez.

✅ Cevap: "Okul kurallarının net olmaması"