Soru:
Bir öğrenci, Ay'ın evrelerini gösteren bir model hazırlıyor. Modelde Dünya sabit duruyor ve Ay, Dünya etrafında dairesel bir yörüngede dolanıyor. Öğrenci, "Şişkin Ay" evresini göstermek istiyor. Bu evrede;
- Ay, Dünya'nın neresine (Güneş'e göre) konumlandırılmalıdır?
- Ay'ın Dünya'ya bakan yüzünün ne kadarı aydınlık görünür?
- Bu evrede Ay, gözlemcinin bulunduğu yere göre gece yarısından birkaç saat sonra mı, yoksa önce mi doğar?
Sorularını cevaplayınız.
Çözüm:
💡 Ay'ın konumunu ve evrelerin özelliklerini hatırlayalım.
- ➡️ Birinci adım (Konum): Şişkin Ay, Dolunay'dan hemen sonraki evredir. Dolunay'da Ay, Dünya'ya göre Güneş'in tam karşısındadır. Şişkin Ay'da ise Ay, Dünya-Güneş hattından, Ay'ın yörünge hareketi yönünde (Dolunay'dan Son Dördün'e doğru) biraz sapmıştır. Yani, Dünya merkez kabul edilirse, Ay yaklaşık olarak Güneş'in batısında yer alır.
- ➡️ İkinci adım (Aydınlanma): Şişkin Ay'da, Ay'ın Dünya'ya bakan yüzünün yaklaşık %75'i (%75'ten biraz fazla veya az) aydınlık görünür. Aydınlanan kısım, sağ tarafta (Batı yarısında) kaybolmaya başlamıştır.
- ➡️ Üçüncü adım (Doğuş Zamanı): Ay'ın doğuş zamanı evreye bağlıdır. Dolunay, Güneş batarken doğar. Dolunay'dan sonraki evrelerde Ay, her gün bir önceki güne göre daha geç doğar. Bu nedenle Şişkin Ay, gece yarısından sonra doğar.
✅ Sonuç:
- Ay, Dünya'ya göre Güneş'in batısında konumlandırılmalıdır.
- Ay'ın Dünya'ya bakan yüzünün yaklaşık %75'i aydınlık görünür.
- Ay, gece yarısından sonra doğar.
