Çekinik genlerin akraba evliliğinde ortaya çıkma olasılığı

Bir populasyonda albinoluk (cilt, saç ve gözlerde pigment eksikliği) çekinik bir gen (a) ile kalıtılır. Normal bir birey (AA veya Aa) bu özelliği göstermez. Sadece (aa) genotipli bireyler albinodur. Populasyondaki her 70 bireyden 1'i albino geninin taşıyıcısıdır (Aa). Rastgele seçilen iki bireyin albino bir çocuğa sahip olma olasılığı nedir? Peki, bu iki birey akraba (kuzen) ise ve ailede albinoluk öyküsü varsa, taşıyıcı olma olasılıkları artar. Kuzen evliliğinde, her iki ebeveynin de taşıyıcı olma olasılığının \( \frac{1}{8} \) olduğu biliniyorsa, çocuğun albino olma olasılığı kaçtır?

💡 Bu soru, akraba evliliğinin çekinik hastalık olasılığını nasıl katlanarak artırdığını göstermektedir.

• ➡️ 1. Adım: Rastgele Evlilik Olasılığı: Çocuğun albino (aa) olması için her iki ebeveynin de taşıyıcı (Aa) olması ve her ikisinin de "a" alelini aktarması gerekir.
  Olasılık = (Ebeveyn1'in Aa olma olasılığı) × (Ebeveyn2'nin Aa olma olasılığı) × (Aa x Aa'dan aa gelme olasılığı)
  = \( \frac{1}{70} \times \frac{1}{70} \times \frac{1}{4} = \frac{1}{19600} \).
• ➡️ 2. Adım: Akraba (Kuzen) Evliliği Olasılığı: Bu durumda, her iki ebeveynin de taşıyıcı olma olasılığı \( \frac{1}{8} \) olarak verilmiştir.
  Olasılık = (Her ikisinin de taşıyıcı olma olasılığı) × (Aa x Aa'dan aa gelme olasılığı)
  = \( \frac{1}{8} \times \frac{1}{4} = \frac{1}{32} \).

✅ Sonuç: Rastgele bir evlilikte albino çocuk olasılığı \( \frac{1}{19600} \) iken, akraba evliliğinde bu olasılık \( \frac{1}{32} \)'e yükselir. Bu, akraba evliliğinin çekinik hastalık riskini yüzlerce kat artırabileceğini açıkça göstermektedir.