Soru:
Akraba evliliklerinin neden olabileceği sağlık sorunları nelerdir? Aşağıdaki listeden doğru olanları işaretleyiniz ve bir tanesini açıklayınız.
- a) Fenilketonüri
- b) Down Sendromu (kromozom sayısı fazlalığı)
- c) Orak Hücreli Anemi
- d) Kızamık (bulaşıcı hastalık)
Çözüm:
💡 Bu soruda, akraba evliliklerinin yol açtığı sorunların genetik yapılı olması gerektiğini ve özellikle çekinik genlerle taşınan hastalıklarla ilişkili olduğunu bilmeliyiz.
- ➡️ 1. Adım: Seçenekleri tek tek inceleyelim:
- a) Fenilketonüri: Çekinik genle taşınan metabolik bir hastalıktır. Doğru.
- b) Down Sendromu: Bir kromozom anomalisidir (21. kromozomun 3 tane olması). Akraba evliliği ile doğrudan bir ilişkisi yoktur. Yanlış.
- c) Orak Hücreli Anemi: Çekinik genle taşınan kalıtsal bir kan hastalığıdır. Doğru.
- d) Kızamık: Mikrobik (bulaşıcı) bir hastalıktır, kalıtsal değildir. Yanlış.
- ➡️ 2. Adım (Açıklama): Örneğin Fenilketonüri hastalığını ele alalım. Bu hastalık, vücudun fenilalanin adlı aminoasidi parçalayamaması sonucu ortaya çıkar. Hastalığın ortaya çıkması için bireyin, hem annesinden hem de babasından gelen iki çekinik alele sahip olması gerekir. Akraba evliliklerinde, bu çekinik geni taşıyan iki bireyin evlenme olasılığı daha yüksek olduğundan, Fenilketonürili çocuk doğma riski de artar.
✅ Sonuç: Doğru cevaplar a ve c seçenekleridir. Bu tür çekinik genlerle taşınan hastalıkların görülme sıklığı, akraba evliliklerinde belirgin şekilde artar.
