Soru:
Bir vakfiye belgesinde, "Bu han, yolcuların ve tüccarların konaklaması, atlarının dinlenmesi ve ticari mallarının güvende olması için inşa edilmiştir. Geliri ise şehirdeki medresenin masraflarına ayrılmıştır." ifadesi yer almaktadır. Bu durum, Türk-İslam devletlerindeki sosyo-ekonomik hayatla ilgili aşağıdaki yargılardan hangisini doğrular?
- A) Ekonomi tamamen tarıma dayalıdır.
- B) Ticaret yollarının güvenliği önemsenmektedir.
- C) Ticari faaliyetler devlet tekelindedir.
- D) Sosyal yardımlaşma ve eğitim birbirinden bağımsızdır.
Çözüm:
💡 Bu soru, birincil kaynak niteliğindeki vakfiye belgesini yorumlayarak genel bir çıkarım yapmamızı istiyor. Analiz edelim.
- ➡️ Birinci Adım: Metni dikkatlice okuyalım. Yapılan bina bir "han"dır. Hanlar, ticaret yolları üzerinde kervanların konakladığı yapılardır.
- ➡️ İkinci Adım: Hanın gelirinin bir medreseye (eğitim kurumu) aktarıldığını görüyoruz. Bu, Vakıf Sistemi'nin tipik bir örneğidir. Ticari bir yatırımın geliri, sosyal ve eğitim hizmetlerine dönüştürülmektedir.
- ➡️ Üçüncü Adım: Seçeneklere bakalım. A şıkkı doğru değildir, çünkü ticaretin varlığından bahsediliyor. C şıkkı yanlıştır, çünkü yatırım vakıf tarafından yapılmıştır, devlet tarafından değil. D şıkkı ise tam tersi bir durumu söyler, oysa burada sosyal yardım (konaklama) ile eğitim (medrese) iç içe geçmiştir.
- ➡️ Dördüncü Adım: Bir hanın inşa edilmesi, ticaret yolları üzerinde güvenli konaklama imkanı sağlanması, ticaretin ve ticaret yollarının güvenliğinin önemsendiğini gösterir.
✅ Doğru cevap, ticaret yollarına verilen önemi vurgulayan B) Ticaret yollarının güvenliği önemsenmektedir. seçeneğidir.
