Soru:
Bir koşucu, 400 metre uzunluğundaki dairesel bir pisti 80 saniyede tamamlıyor. Koşucunun:
(a) Sürati kaç m/s'dir?
(b) Hızının büyüklüğü (şiddeti) kaç m/s'dir?
(c) Hız vektörel midir? Sürat ile hız arasındaki temel fark nedir?
Çözüm:
💡 Bu soru, skaler büyüklük (sürat) ile vektörel büyüklük (hız) arasındaki farkı net bir şekilde göstermektedir.
- ➡️ (a) Sürati hesaplayalım: Sürat = Toplam Yol / Zaman. Toplam yol pistin çevresidir.
Sürat = \( \frac{400 \ m}{80 \ s} = 5 \ m/s \).
- ➡️ (b) Hızın büyüklüğünü hesaplayalım: Hız = Yerdeğiştirme / Zaman. Koşucu turu tamamladığı için başlangıç ve bitiş noktası aynıdır. Yerdeğiştirme = 0 metre.
Hızın Büyüklüğü = \( \frac{0 \ m}{80 \ s} = 0 \ m/s \).
- ➡️ (c) Hız vektörel midir? Evet, hız vektörel bir büyüklüktür. Çünkü yerdeğiştirme vektörünün zamana bölümüyle tanımlanır ve yönü vardır.
- ➡️ Temel Fark: Sürat skalerdir ve sadece ne kadar hızlı gidildiğini belirtir. Hız ise vektöreldir ve hem ne kadar hızlı gidildiğini hem de hangi yönde gidildiğini birlikte belirtir.
✅ Sonuç: (a) Sürat = 5 m/s, (b) Hızın Büyüklüğü = 0 m/s. (c) Hız vektörel bir büyüklüktür. Temel fark, hızın yön bilgisi içermesidir.
