Soru:
Aşağıdaki argümanda hangi mantık safsatası işlenmiştir? Açıklayınız.
"Ahmet, matematik sınavından yüksek not aldı çünkü çok şanslı. Zaten her zaman şanslı biridir."
Çözüm:
💡 Bu argümanda, bir olgunun nedenine ilişkin temelsiz ve yanıltıcı bir açıklama getirilmektedir.
- ➡️ Birinci Adım: Argümanın iddiasını belirleyelim. İddia: "Ahmet'in yüksek not almasının nedeni şanslı olmasıdır."
- ➡️ İkinci Adım: Bu iddiayı desteklemek için kullanılan kanıtı inceleyelim. Kanıt: "Ahmet her zaman şanslı biridir." Bu, Ahmet'in genel bir özelliğinden bahsediyor ancak bu sınavdaki başarısıyla nedensel bir bağ kurmuyor.
- ➡️ Üçüncü Adım: Safsatanın türünü tanımlayalım. Bu, "Safsatalı Neden" (False Cause) safsatasının bir türü olan "İlişkilendirmeden Nedensellik Çıkarma" (Post Hoc Ergo Propter Hoc) safsatasına benzer. İki şey (şanslı olma ve yüksek not alma) arasında gerçek bir neden-sonuç ilişkisi kurulmadan, biri diğerinin nedeni olarak gösteriliyor. Daha spesifik olarak, "şans" gözlemlenemez ve test edilemez bir kavram olduğu için bu bir Dairesel Mantık veya Açıklama Olarak İsimlendirme safsatası da olabilir. "Neden başarılı?" sorusuna "Çünkü şanslı" cevabı, aslında hiçbir şey açıklamaz, sadece olguyu başka bir sözcükle tekrar eder.
✅ Bu argümanda işlenen temel safsata, gerçek ve gözlemlenebilir nedenler (çalışmak, anlamak vb.) yerine, kanıtlanamayan ve açıklayıcı olmayan bir niteliğin (şans) neden olarak sunulmasıdır.
