Mantık ve argümantasyon 10. sınıf konu anlatımı

Örnek 08 / 08
Soru:

Aşağıdaki argümanın geçerli olup olmadığını denetleyiniz. Geçerliliği doğruluk tablosu ile test ediniz.

Öncüller:
1. Eğer hava güneşliyse, denize gideriz. (p → q)
2. Hava güneşli değil. (¬p)
Sonuç:
O halde, denize gitmeyiz. (¬q)

Çözüm:

💡 Bu, mantıkta sık karşılaşılan bir yanılgıdır (fallacy). Argümanın geçerli olması için, öncüller doğru iken sonucun her zaman doğru olması gerekir.

  • ➡️ 1. Adım: Argümanı sembolleştirelim:
    Öncül 1: p → q
    Öncül 2: ¬p
    Sonuç: ¬q
  • ➡️ 2. Adım: Bu argümanın geçerliliğini kontrol etmek, [(p → q) ∧ ¬p] → ¬q önermesinin bir totoloji (her zaman doğru) olup olmadığını kontrol etmek demektir.
  • ➡️ 3. Adım: Doğruluk tablosunu oluşturalım. Kritik satır, öncüllerin ikisinin de doğru olduğu satırdır.

✅ Tabloda görüldüğü gibi, 3. satırda öncüller doğru (p→q ve ¬p ikisi de D) iken sonuç yanlış (¬q Y) çıkmaktadır. Bu nedenle bu çıkarım geçersizdir. Havanın güneşli olmaması, denize gidilmeyeceği anlamına gelmek zorunda değildir; başka bir sebeple de gidilmiş olabilir.

1 2 3 4 5 6 7 8
pqp → q¬p(p→q)∧¬p (Öncüller)¬q (Sonuç)[(p→q)∧¬p] → ¬q
DDDYYYD
DYYYYDD
YDDDDYY
YYDDDDD