Soru:
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde pekiştirme, farklı bir yöntemle oluşturulmuştur?
- A) O çırılçıplak halde denize doğru koştu.
- B) Güpegündüz araba farını açmanın alemi yok.
- C) Bu koskoca şehirde yapayalnız kalmıştım.
- D) Sapsağlam bir iş için yıllarca çalıştı.
Çözüm:
💡 Farklı yöntemle oluşturulmuş pekiştirmeyi bulmak için, her bir pekiştirmenin yapısal kökenine bakmamız gerekir.
- ➡️ Birinci adım: Standart pekiştirme yöntemi, bir sözcüğün ilk hecesi alınır ve sonuna "p, r, s, m" harflerinden biri getirilerek yapılır. (Örn: temiz → tertemiz, kara → kapkara).
- ➡️ İkinci adım: Seçenekleri tek tek analiz edelim:
- A) çırılçıplak → "çırıl" ve "çıplak" sözcüklerinin birleşmesiyle oluşmuş ikileme benzeri bir pekiştirmedir. Bu, standart "m,p,r,s" kuralından farklıdır. ("çıplak"ın ilk hecesi "çı" değil, "çırıl" kullanılmış).
- B) güpegündüz → "güp" (ilk hece "gü" + "p") + "gündüz". Standart kurala uyar.
- C) koskoca → "kos" (ilk hece "ko" + "s") + "koca". Standart kurala uyar.
- D) sapsağlam → "sap" (ilk hece "sa" + "p") + "sağlam". Standart kurala uyar.
- ➡️ Üçüncü adım: Görüldüğü gibi B, C ve D seçeneklerindeki pekiştirmeler standart yöntemle (ilk hece + p/r/s/m) oluşturulmuştur. Ancak A seçeneğindeki "çırılçıplak", bir ikileme yapısına sahiptir ve standart pekiştirme kalıbından farklıdır.
✅ Sonuç: Farklı yöntemle oluşturulmuş pekiştirme A) çırılçıplak sözcüğüdür.
