Soru:
Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere, fiillerin işteşlik türlerini (Karşılıklı / Birlikte) yazınız.
- Aile fertleri bayram için hep birlikte süslen______.
- İki takımın taraftarları maçtan sonra tribünlerde kapış______.
- Çocuklar, odalarını topluş______ için söz verdi.
- Dedem ve amcam eski günleri hatırlayıp saatlerce gülüş______.
Çözüm:
💡 Boşluklara fiilin işteşlik eki (-iş, -uş, -üş, -aş, -eş) getirilmelidir. Daha sonra bu fiilin cümlede hangi anlamı kazandığına bakılır.
- ➡️ (a) "süslendiler" veya "süsleştiler"
Aile fertleri bayram için hep birlikte süslendiler. Burada herkes kendi kişisel hazırlığını yapmaktadır. Eylem karşılıklı değil, birlikte yapılmaktadır. Cevap: Birlikte
- ➡️ (b) "kapıştılar"
Taraftarlar tribünlerde kapıştılar. "Kapışmak" fiili, bir şeyi ele geçirmek için karşı taraf ile mücadele etmek, çekişmek anlamındadır. Bu, net bir şekilde karşılıklı bir eylemdir. Cevap: Karşılıklı
- ➡️ (c) "toplaştılar" veya "toplanıştılar"
Çocuklar, odalarını toplaştılar için söz verdi. Burada çocuklar odalarını birlikte, hep beraber temizleyeceklerdir. Eylem karşılıklı değildir. Cevap: Birlikte
- ➡️ (d) "gülüştüler"
Dedem ve amcam eski günleri hatırlayıp saatlerce gülüştüler. Burada gülme eylemi, bir hatırayı paylaşmaktan, birbirlerine bakarak ve birbirlerinin sözlerine/gülüşlerine karşılık vererek ortaya çıkar. Bu karşılıklı bir etkileşimdir. Cevap: Karşılıklı
✅ Sonuçlar: a) Birlikte, b) Karşılıklı, c) Birlikte, d) Karşılıklı
