Soru:
Aşağıdaki cümlelerden hangisi şartlı (koşullu) birleşik cümle değildir?
- A) Derslerine düzenli çalışırsan sınavda başarılı olursun.
- B) Yağmur yağdığı için pikniğe gidemedik.
- C) Bu kitabı okursan felsefeye dair yeni ufuklar kazanırsın.
- D) Erken yatarsan yarın dinç uyanırsın.
Çözüm:
💡 Bir cümlenin şartlı birleşik cümle olması için bir yan cümlenin (şart cümlesi) temel cümleye "-se/-sa" eki veya bu anlamı veren bir bağlaçla bağlanması ve bir koşul bildirmesi gerekir.
- ➡️ A seçeneği: "Derslerine düzenli çalış-ır-sa-n" yan cümlesi, "-sa" eki almıştır ve "başarılı olursun" temel cümlesi için bir koşul oluşturur. Şart cümlesidir.
- ➡️ B seçeneği: "Yağmur yağdığı için" ifadesi bir neden (sebep) bildirir, koşul değil. "-se" eki yoktur ve "neden-sonuç" anlamı vardır. Şart cümlesi değildir.
- ➡️ C seçeneği: "Bu kitabı okur-sa-n" yan cümlesi, "-sa" eki almıştır ve "yeni ufuklar kazanırsın" temel cümlesi için bir koşul oluşturur. Şart cümlesidir.
- ➡️ D seçeneği: "Erken yatar-sa-n" yan cümlesi, "-sa" eki almıştır ve "dinç uyanırsın" temel cümlesi için bir koşul oluşturur. Şart cümlesidir.
✅ Sonuç: Şart anlamı taşımayan, neden-sonuç bildiren cümle B seçeneğidir.
