Soru:
Azeri Türkçesinde "gelir", "gedir" şeklinde söylenir. Bu durum, Türkiye Türkçesi ile Azeri Türkçesi arasındaki hangi temel farkı örneklendirmektedir? Açıklayınız.
Çözüm:
💡 Bu soruyu çözmek için iki şive arasındaki ses değişikliklerini bilmek gerekir.
- ➡️ 1. Adım: Kelimeyi Karşılaştır: Türkiye Türkçesindeki "gelir" kelimesi, Azeri Türkçesinde "gedir" olarak söylenmektedir.
- ➡️ 2. Adım: Ses Değişimini Tespit Et: İki kelime arasında "l" sesi ile "d" sesi farklılığı vardır. Türkiye Türkçesindeki "l" sesi, Azeri Türkçesinde "d" sesine dönüşmüştür.
- ➡️ 3. Adım: Kuralı Uygula: Bu durum, Türkiye Türkçesindeki ince "l" sesinin, Azeri Türkçesinde çoğunlukla "d" sesine dönüştüğünü gösteren tipik bir ses olayıdır. Başka bir örnek: "gelmek" → "gelmek" (TR) / "gəlmək" (AZ) değil, "gəlmək" fiilinin çekimi sırasında "gedir" şeklinde görülür. Bu, şiveler arasındaki fonetik (ses bilgisi) bir farktır.
✅ Sonuç: Bu örnek, iki şive arasındaki düzenli ses değişikliklerini göstermektedir. Azeri Türkçesinde belirli durumlarda "l" sesinin "d" sesine dönüşmesi, şivenin karakteristik bir özelliğidir.
